Baudet wil politieke verantwoordelijkheid nemen, zei hij maandag. Hij schetste twee opties. Als de beschuldigingen van onder meer antisemitisme binnen jongerenclub JFVD kloppen, is hij definitief geen lijsttrekker. Als de partij de resultaten van een inmiddels in gang gezet, intern onderzoek niet wil afwachten en de jongerenafdeling hoe dan ook opdoekt, ook.

Dat laatste dreigt nu te gebeuren, aldus Baudet maandag. Daarmee valt hij de FVD-prominenten aan die opriepen tot een „sanering” van JFVD, waardoor ook zijn vertrouweling Freek Jansen zou worden geraakt. Jansen is volgens de partij inmiddels geen kandidaat-Kamerlid meer.

Duidelijk is dat FVD door dat besluit in een impasse is beland, want let wel, Baudet blijft vooralsnog aan als partijvoorzitter. In die hoedanigheid heeft hij veel macht. Mochten FVD’ers er al in slagen om een stemming te organiseren over zijn vertrek uit het bestuur, dan nog kan die alleen doorgang vinden als tenminste twee derde van de leden aanwezig of vertegenwoordigd is, zo bepalen de statuten. Vervolgens moet twee derde instemmen met Baudets vertrek.

Dat stuit allereerst op een groot praktisch bezwaar: er zouden tienduizenden leden gemobiliseerd moeten worden, van wie een ruime meerderheid Baudet weg wil hebben. Overigens kan zo’n stemming ook in zijn voordeel uitpakken, want of de hele partij de voorman ineens zat is, is nog maar de vraag. Om zíjn vertrek werd immers niet gevraagd.

Van belang is ook dat Baudet maandag tussen neus en lippen door liet weten dat hij „graag” lijstduwer wil zijn. Gezien zijn populariteit is de kans groot dat hij dan met voorkeursstemmen in de Kamer herkozen wordt. Het is bovendien niet uitgesloten dat zijn medestanders erin slagen een meerderheid van de leden uit te laten spreken dat Baudet bij de komende verkiezingen opnieuw lijsttrekker moet zijn.

Ook als hij definitief afziet van een rol als lijsttrekker, maar wel voorzitter blijft zijn er meer scenario’s. Allereerst zou Baudet kunnen kiezen voor een constructieve opstelling, zonder zijn opvolger als lijsttrekker een strobreed in de weg te leggen. In dat geval zou Forum, afhankelijk van de kwaliteiten van die nieuwe lijsttrekker, opnieuw kunnen uitgroeien tot een serieuze uitdager van de macht; mits de partij alle controverses achter zich kan laten en zich kan herpositioneren als het redelijke alternatief voor de PVV, rechts van de VVD.

Een tweede mogelijkheid is een continue machtsstrijd tussen een nieuwe leider en partijvoorzitter Baudet, die elke vernieuwingspoging frustreert of blokkeert. Een scheuring lijkt dan onontkoombaar, met wellicht een nieuwe partij als resultaat.

Een derde optie is dat Baudet zijn invloed achter de schermen zo tactisch mogelijk aanwendt om de gang van zaken binnen de partij te sturen. Vraag is dan wel of een stabiel en succesvol machtsevenwicht tussen de nieuwe lijsttrekker en de partijvoorzitter te realiseren is.

Maar hoe dan ook, de opstelling van Baudet is van groot belang voor de toekomst van Forum.