Het boek is geschreven door documentairemaker Willy Lindwer en historicus Aline Pennewaard. Beiden zijn deskundigen op het gebied van de vervolging van Joden in Nederland in de Tweede Wereldoorlog.

Lindwer kwam het dagboek op het spoor toen hij onderzoek deed voor de documentaire ”Holland Vaarwel” uit 2004. Hij bezocht toen de boerderij van de familie Te Lindert in Sinderen in de Achterhoek waar zijn oom en tante Henri en Gusta Mulder ondergedoken zaten. Zij werden verraden door Gerritje Saalmink, die van de Sicherheitsdienst 75 gulden kreeg voor het verraad van acht Joden. Na de oorlog zat ze slechts twee jaar gevangen.

Van de familie Te Lindert hoorde hij dat er nog twee jongens verstopt zaten in de hooiberg, die niet door de nazi’s werden gevonden. Een van hen, de orthodox-Joodse Bernard (Bernie) Mestriz (1925-1999) is na de oorlog naar Israël vertrokken, waar hij trouwde en werkte als boekhouder.

In Jeruzalem bezocht Lindwer de weduwe van Mestriz. Ze vertelde hem: „Mijn man heeft nooit veel verteld over de oorlog. Maar ik heb zijn dagboek van 1942 tot na de oorlog in 1945. Hij heeft alles opgeschreven.”

Lindwer: „Toen kwam ik tot mijn verbijstering tot in de details het hele verhaal tegen van wat er gebeurd is in december 1943 bij het weghalen van mijn oom en tante. Hoe er Nederlanders betrokken waren bij die overval en hoe daar een verraadster bij betrokken was.”

Onderduikplek

Mestriz bleek ook het dagboek van zijn vermoorde neef Albert Wolf bij zijn dagboek te hebben gevoegd. Mestriz verhaalt uitvoerig over de alledaagse dingen op het platteland en over zijn werk op verschillende boerderijen. Zo verdiende hij de kost in ruil voor een onderduikplek.

Willy gebruikte de tien notitieboekjes van het dagboek voor zijn documentaire. Het originele dagboek zal in het nieuwe Nationaal Holocaust Museum in Amsterdam tentoongesteld worden.

Er zijn al vele dagboeken en andere boeken over de oorlog. Wat maakt dit boek zo bijzonder? Lindwer: „Het bijzondere aan dit boek is dat dit een verhaal is van een Joodse boerenknecht op het platteland in de Achterhoek. Het wordt steeds spannender. Er zijn verraders, NSB’ers, Duitsers, razzia’s. Naarmate de oorlog vordert wordt de situatie steeds erger. Hij heeft het niet over Amsterdam of over het westen van Nederland. We hebben het over het platteland van Nederland. Dat kennen we niet. Dat maakt het heel speciaal.”

Na de oorlog trok Mestriz naar Amsterdam, waar hij lessen volgde. In de jaren vijftig trok hij naar Israël. Hij was de enige van zijn gezin die de oorlog heeft overleefd. „Hij heeft direct na de bevrijding een band gehouden met mijn ouders. Hij kwam bij mijn ouders eten. Ik kan het me niet herinneren, want ik ben na de oorlog geboren. Zijn vrouw vertelde: „We hebben elf kinderen. Dat was het antwoord van Bernie op Hitler.””

Het boek ”Bernie’s oorlog: Dagboek van een Joodse boerenknecht” wordt op 8 december gepresenteerd tijdens een digitale bijeenkomst van het Joods Historisch Museum.