De zaak kwam aan het rollen nadat The Washington Post een tot nu toe onbekend memo van het ministerie van Justitie publiceerde waarin dergelijke transporten worden goedgekeurd.

Artikel 49 van de Vierde Conventie van Genève (1949) verbiedt echter „individuele of massale deportaties vanuit bezet gebied van (door de conventie, red.) beschermde personen.”

„Het is de bedoeling van deze conventie om mensen die onder de bescherming ervan vallen, te behoeden voor transport naar gebieden waar die bescherming niet geldt”, aldus voormalig militair jurist Scott Silliman, die nu directeur is van het Centrum voor Recht, Ethiek en Nationale Veiligheid van de Duke Universiteit in Durham (North Carolina).

Volgens de Washington Post verzocht de inlichtingendienst CIA het ministerie van Justitie om een ’soepeler’ interpretatie van de Conventies van Genève waar het de behandeling van gevangenen betreft. In een memo van de eerste augustus 2002 meende het ministerie dat marteling van gevangenen in sommige gevallen „gerechtvaardigd kan zijn.” Toen dit memo uitlekte, werd de inhoud ervan onmiddellijk herroepen.

Het memo dat nu bekend is geworden, dateert van 19 maart. Daarin zegt het ministerie dat de CIA gevangenen „voor een beperkte periode” naar andere landen mag overbrengen voor ondervraging.

Volgens defensiebronnen gaat het om ongeveer twaalf gevangenen die in de afgelopen zes maanden naar elders zijn overgebracht. Waarom de CIA deze gevangenen elders wil ondervragen, wordt nergens duidelijk. Het is ook niet bekend om wie het gaat en waar zij nu worden vastgehouden.

Volgens Republikeins senator John McCain -zelf ex-krijgsgevangene in Vietnam- is het onaanvaardbaar dat de VS internationale verdragen schenden. „Respect voor zulke verdragen is nu juist wat ons onderscheidt van onze tegenstanders”, aldus McCain in het ABC-programma This Week. Volgens zijn Democratische collega Joseph Biden moet het Congres zowel de CIA als justitie „dringend om opheldering vragen.”