De Japanse bakerhaai of wobbegong is niet moeders mooiste. Met een platte, goed gecamoufleerde bek, omgeven door wonderlijk vormgegeven sprieten, rust de roofvis op de bodem van de zee, lui wachtend op een prooi. Met een razendsnelle beweging zwelgt de enorme bek van het beest vervolgens zijn nietsvermoedende en langszwemmende slachtoffers naar binnen. Althans, in de natuur.

In de Ocean, onderdeel van de Arnhemse dierentuin, gaat het ietwat anders. Daar worden alle haaien en roggen individueel gevoerd, vertelt curator Max Janse.

De bioloog heeft de touwtjes van alle Europese kweekprogramma’s in handen als het gaat om deze vissoorten. Burgers’ Zoo is het succesvolst op dit terrein. Van alle haaien- en roggensoorten wordt bovendien een databank bijgehouden om de soort zo zuiver (en dus gezond) mogelijk te houden. Voordeel is dat individuele dieren in theorie weer uitgezet kunnen worden in de natuur.

Met de hand voeren gebeurt meestal door duikers. Daardoor kan de gezondheid van de dieren in de gaten worden gehouden. „Zodoende viel het ons op dat een van beide bakerhaaien de laatste tijd sterk vermagerde. In de natuur wordt zoiets vaak veroorzaakt door platwormen, die zich achter te kieuwen vasthaken. Maar om dat zeker te weten moeten we dan eerst grondig medisch onderzoek doen.”

Zelfs voor de Europese haaienspecialist is dat geen dagelijks werk. „Drie jaar geleden hebben we bij een murene iets dergelijks gedaan. En ook in andere dierentuinen is er weinig ervaring met deze soort. In Europa zijn er slechts twee aquaria met een Japanse bakerhaai. Het zijn geen makkelijke dieren. Ze hebben veel aandacht nodig en het zijn lastige eters.”

Briefing

Een goede briefing en snelheid zijn de codewoorden die de complete operatie maandag tot een succes moeten maken. Twee duikers vangen de haai met een net en halen hem uit het bassin. Een ander duo rent met druipend net en inhoud enkele trappen op, waar een waterbak en een kleine handheftruck klaar staan om de wobbegong te transporteren naar de ‘operatiekamer’.

Daar wordt de tegenspartelende vis gewogen en vervolgens op natte doeken gedeponeerd, waar drie verzorgers met dikke handschoenen aan („hij heeft een bek vol scherpe tanden”) het 97 centimeter lange dier in bedwang moeten houden. Terwijl er zuurstofrijk water wordt toegediend, neemt dierenarts Henk Luten bloed af.

Binnen vijf minuten is alles afgerond en ligt de bakerhaai in een quarantainebak met water, voorzien van een ontwormingsmiddel. Na enkele uren blijkt dat niet de parasieten de oorzaak zijn van de verzwakte toestand, maar dat nader bloedonderzoek moet uitwijzen wat er wel aan de hand is. Wordt vervolgd.