Het was de eerste maatregel van de nog zittende regering, toen bekend werd dat de peronistische uitdager Alberto Fernandez de Argentijnse presidentsverkiezingen had gewonnen, afgelopen 27 oktober. Per direct mochten de Argentijnen nog maar voor 200 dollar per maand hun Argentijnse pesos omwisselen.

De maatregel was te voorzien. Wanneer het politiek en economisch rommelt in het Zuid-Amerikaanse land, ontstaat steevast ook paniek op de financiële markt. Toen Fernandez in augustus de voorverkiezingen won, verloor de peso in één dag een kwart van haar waarde. Tegenstanders van Fernandez, die deel uitmaakte van de regering van president Kirchner, vrezen een terugkeer naar het chaotische financiële beleid, waarbij de kapitaalmarkt sterk aan banden was gelegd.

De huidige liberale president Mauricio Macri won de verkiezingen in 2015 juist met de belofte die beperkingen voorgoed op te heffen. Ironisch genoeg ziet hij zich nu genoodzaakt terug te grijpen op datzelfde beleid.

De Argentijnen hebben een paradoxale relatie met de Amerikaanse munt. Wanneer een financiële crisis dreigt, reageert de Argentijn met het omwisselen van zijn pesos in dollars. Als gevolg van die kapitaalvlucht, daalt de peso nog meer in waarde. Een vicieuze cirkel, kortom. Zelfs spaarrentes tot 75 procent overtuigen maar weinig Argentijnen om hun geld in pesos weg te zetten.

Op die manier zou zo’n 40 dollar zou buiten het Argentijnse bankensysteem om gehouden worden, volgens onofficiële schattingen. De meest exorbitante kapitalen staan op buitenlandse bankrekeningen in belastingparadijzen als Panama of de Bahama’s; iets minder bedeelden bewaren hun contanten in kluizen of in een oude sok onder het matras.

Maar neem het ze eens kwalijk. Het land ging reeds acht keer failliet, en dreigt nu een negende keer ten onder te gaan. Voor de meesten zijn de herinneringen aan 2001 nog vers, toen het land bankroet ging en spaartegoeden in één klap niets meer waard waren. Sindsdien houdt de Argentijn de koers van de dollar nauwlettend in de gaten, en worden waar mogelijk spaartegoeden omgewisseld in dollars. Wij denken in dollars”, aldus een Argentijnse vriend.

En wie een tijdje in het land verblijft, begint hetzelfde te doen. Waar een dollar vijf jaar geleden nog 10 pesos waard was, heb je nu 60 pesos nodig om een dollar te kopen. Die devaluatie leidt op zijn beurt weer tot inflatie. Zo betaalde ik in 2014 slechts15 pesos voor een kopje koffie in een café, en moet ik nu 90 pesos neertellen voor hetzelfde kopje koffie. En dus wacht ik zo lang mogelijk met het omwisselen van mijn dollars of euro’s, en check ook ik dagelijks de koersen.

Daarbij zijn de Argentijnen creatief in het omzeilen van de wisselcontroles. Tijdens het Kirchner-beleid, toen de dollarkoers kunstmatig laag werd gehouden en maar een beperkt bedrag per maand omgewisseld mocht worden, ontstond een bloeiende handel in zwarte dollars, de Argentijnse versie van de felbegeerde Amerikaanse munteenheid. Op het hoogtepunt (of dieptepunt) was de ”dolar blue” zelfs twee keer zo duur als de goedkope, maar onverkrijgbare, officiële dollar.