Republikeinen bezorgd over openbare verhoren rond impeachment
Ook al weten de Republikeinen dat ze door hun meerderheid in de Senaat het laatste woord hebben over impeachment van Trump, ze maken zich wel degelijk zorgen. Electoraal staat er veel op het spel.
Bewust hebben de Democraten bij het opstellen van de agenda voor de publieke verhoren ervoor gekozen de Amerikaanse topdiplomaat Bill Taylor als eerste aan het woord te laten. Zijn eerdere getuigenis achter gesloten deuren veroorzaakte schokgolven in politiek Washington, toen zijn gedetailleerde openingsverklaring uitlekte.
De hoop en verwachting van de Democraten is dat de Amerikaanse kiezers zich en masse achter afzetting van Trump scharen, als Taylor in het openbaar zijn punt maakt. Vanaf woensdag zullen miljoenen Amerikanen aan de buis gekluisterd zitten om de verhoren te volgen.
Juist over die beïnvloeding van de publieke opinie maken de Republikeinen zich het meest druk. Peilingen tonen aan dat het draagvlak voor afzetting toeneemt: van ruim 35 procent in september tot 49 procent nu.
Belangrijkste zorgpunt voor de Republikeinen is de impact op de komende verkiezingen. In 2020 zijn er niet alleen presidentverkiezingen, maar worden ook het hele Huis van Afgevaardigden en een derde van de Senaat gekozen. Als de burger zich niet alleen afkeert van Trump, maar ook van zijn partijgenoten, dan wordt de impeachment ook voor Republikeinse Congresleden een ramp.
Maken of breken
Vooralsnog steunen de Republikeinen Trump door dik en dun. Veel ruimte om een ander standpunt in te nemen, hebben ze ook niet. Elke politicus weet dat hij met één enkele tweet een kandidatuur kan maken of breken.
In ieder geval naar buiten toe, houden Republikeinen vol dat er weinig tot niets aan de hand is. Aanvankelijk beweerden ze dat Trump zeker niet de hulp aan Oekraïne afhankelijk had gemaakt van een onderzoek door Kiev naar Joe Biden en zijn zoon Hunter. Maar toen zelfs stafchef Mulvaney zich had laten ontvallen dat dit wel het geval was geweest, pasten de meeste Republikeinen hun argumentatie aan.
Trump zou geen druk hebben uitgeoefend, maar slechts een gunst hebben gevraagd. Sommigen gaven toe dat er een vorm van handjeklap was geweest, maar naar hun opvatting is dat vrij normaal in politiek en diplomatie. Helemaal bont maakte Lindsey Graham het. Deze aan Trump voltrekt loyale senator bestond het te zeggen dat het Witte Huis onder leiding van Trump te dom was om op slimme wijze druk op Oekraïne uit te oefenen.
Een ander bezwaar van de Republikeinen is de procedure. Zij wezen erop dat er geen formeel besluit van het Huis van Afgevaardigden aan het vooronderzoek ten grondslag lag. Dat argument is vervallen na de stemming 31 oktober, waarbij het Huis tot een officieel onderzoek besloot.
Publieke opinie
Inmiddels beschuldigen de Republikeinen de Democraten van partijdigheid. Zij weten inmiddels dat hun verzoek om bepaalde getuigen te horen niet zal worden gehonoreerd. Hierbij moet vooral gedacht worden aan de klokkenluider en aan Hunter Biden. Adam Schiff, voorzitter van de inlichtingencommissie, heeft inmiddels laten weten dat hij dat voorstel zal vetoën. Dat bevestigt de opvatting van de Republikeinen dat het hele onderzoek een complot van de Democraten is om Trump beentje te lichten.
Of de steun van de Republikeinen voor Trump stand houdt, hangt dus in belangrijk mate af van een eventuele omslag in de publieke opinie. Toen president Nixon begin jaren zeventig in de problemen kwam door de Watergate-affaire, bleven zijn partijgenoten hem lange tijd trouw. Tot de geheime opnamen van gesprekken in het Witte Huis werden vrijgegeven. Daaruit bleek dat Nixon geen schone handen had. Toen sloeg ook de mening bij Republikeinen om.
Er zijn echter enkele verschillen tussen toen en nu. In de eerste plaats is de polarisatie enorm toegenomen. Dat maakt het lastig voor Democraten en Republikeinen om objectief te oordelen. In de tweede plaats zijn er veel meer nieuwsbronnen bij gekomen.
NOS-correspondent Arjen van der Horst zegt: „Vijftig jaar geleden kreeg het overgrote deel van de Amerikanen hun nieuws via een handjevol televisiejournaals van de grote zenders, die ze toen nog betrouwbaar achtten. In het gepolariseerde medialandschap van 2019 leven Amerikanen in hun eigen echokamers. Republikeinse kiezers kijken grotendeels naar conservatieve zenders of lezen hun nieuws op radicaal-rechtse websites als Breitbart.”
Zolang die groep kiezers niet overtuigd wordt, zullen ook Republikeinse Congresleden trouw blijven aan Trump.