Energiebedrijven hebben de stroomvoorziening stopgezet om het risico op verspreiding van de branden te beperken. De veelal houten masten waarmee elektriciteitskabels bovengronds worden geleid, verkeren vaak in slechte staat van onderhoud. Daardoor kunnen zij bij harde wind gemakkelijk breken. De vallende kabels veroorzaken dan doorgaans een vonkenregen, waardoor gemakkelijk nieuwe branden kunnen ontstaan. Het probleem bestaat al jaren, maar energiemaatschappijen zitten te krap bij kas om het te verhelpen.

De in totaal zestien grote branden hebben inmiddels 300.000 vierkante kilometer grond en honderden gebouwen in de Amerikaanse staat aan de westkust verwoest. Ze doen zich zowel in het noorden als het zuiden van Californië voor en naderen de steden San Francisco en Los Angeles.

Ruim 200.000 mensen zijn inmiddels geëvacueerd. Zij zijn ondergebracht in sportzalen en kerken. Voor nog eens 26 miljoen mensen in Californië en de aangrenzende staat Arizona is een zogenoemde ”extreme red flag warning” afgegeven. Dat betekent dat mensen dag en nacht paraat moeten zijn om direct te kunnen vertrekken.

Voor de komende dagen worden zware stormen verwacht met windstoten tot 160 kilometer per uur. Een Nederlander die in het getroffen gebied woont, zei tegen de NOS: „De brand verplaatst zich met snelheden van vier, vijf voetbalvelden per minuut. Daar kan geen brandweer tegenop.”

Volgens de autoriteiten is ongeveer 10 procent van de branden onder controle. In grote delen kunnen de hulpdiensten helemaal niets doen, omdat deze vanwege de natuurlijke gesteldheid onbereikbaar zijn.

Californië kent vanaf de lente tot de late herfst een droog, winderig en warm klimaat. Wanneer in die omstandigheden zich bosbranden voordoen, ontwikkelen die snel tot grote branden met een verwoestend effect.

De branden worden soms aangewakkerd door krachtige, droge winden. Die in Noord-Californië worden de ”Diablo-winden” genoemd; die in het zuiden dragen de naam ”Santa Ana-winden”.

De nationale weerdienst NWS in Los Angeles constateert dat de bosbranden de laatste jaren toenemen, zowel in aantal als in verwoestend effect. De klimaatverandering is volgens de NWS een belangrijke oorzaak. Een woordvoerder zei dinsdag: „Er moet een nationaal actieplan komen, want de ramp wordt elk jaar groter. Daarbij gaat het niet alleen om meer geld voor de brandbestrijding, maar ook om een andere inrichting van het land. Bouwwerken moeten veel brandveiliger. Nu zijn de woningen vaak van hout, maar dat kan niet meer.” Daarnaast pleitte hij ook voor planologische aanpassingen. „In dit gebied moeten er brede, brandkerende stroken komen, zonder bebouwing en zonder beplanting.”

De bestrijding van de bosbranden kost de Amerikaanse belastingbetaler jaarlijks drie miljard euro. Daarnaast is er de materiële schade. Verzekeraars berekenden de schade van de branden van vorig jaar op 11,4 miljard dollar. Gelet op de veel grotere omvang van de branden, dit jaar, is de verwachting dat de schade nu vele malen groter is.

Een deel daarvan zal worden verhaald op de elektriciteitsmaatschappijen, omdat die nalatig zijn geweest bij het onderhoud van het elektriciteitsnet. Het bedrijf Pacific Gas & Electric trof begin deze maand een schikking van 11 miljard voor de schade van de bosbranden van 2017 en 2018.