„Ik zit elke dag alleen. Waar vind ik ‘n sociaal leven?” Deze uitroep van Nadï op Twitter ontketende in augustus vele reacties. En leverde haar daadwerkelijk contact op, ook buiten sociale media.

Haar uitroep is exemplarisch voor de ontwikkeling dat steeds meer mensen zich eenzaam voelen in onze samenleving. Niet alleen ouderen hebben hiermee te maken. Ook jongeren die, ondanks de oneindige mogelijkheden van sociale media, geen écht contact ervaren. Echte ontmoeting blijft vaak uit.

Een gebrek aan betekenisvolle relaties leidt tot eenzaamheid. De Bijbel vertelt ons hoe de zonde onze gemeenschap met God heeft verbroken en daardoor ook de gemeenschap met elkaar is geschonden. Ten diepste kan oog hebben voor elkaar daarom pas echt opbloeien als we oog krijgen voor Christus. Dan worden haperende verhoudingen hersteld en rechtgezet.

Ook de bekende Joods-Franse filosoof Levinas stelt dat betekenis van leven ontstaat in het gezicht van de ander. De ontmoeting met de ander geeft betekenis aan mijn bestaan. Mijn geluk ontstaat in de ontmoeting met en mijn betekenis voor de ander. In de ik-gerichte samenleving van 2019 begrijpen we dit minder dan ooit. Steeds belangrijker is wat wij kunnen of doen, steeds minder belangrijk wie we zijn.

Praktisch boek

In de komende ”Week tegen eenzaamheid” (1 tot 8 oktober) denken we aan mensen die geen of weinig contact met anderen hebben. Het is goed dit in zo’n week nog eens extra tot ons door te laten dringen. Om er vervolgens iets aan te doen. Voor jezelf of juist voor de eenzame medemens uit je omgeving.

De NPV, stichting HiP Veenendaal en Lelie zorggroep trekken samen op om mensen te helpen de eerste stap te zetten. Agathos hulpverlening, onderdeel van Lelie zorggroep, heeft hiervoor een methode beschikbaar, vervat in een praktisch boek: ”Stop eenzaamheid zelf”. Dit boek is gratis beschikbaar en aan te vragen (via www.stopeenzaamheidzelf.nl) in de Week tegen eenzaamheid. Het boek helpt mensen die zich alleen voelen de eerste stappen te zetten om uit hun eenzaamheid te komen. Net als Nadï deed. Rondom dit werkboek is een e-learning voor vrijwilligers ontwikkeld, zodat zij anderen kunnen helpen bij het doorlopen van het werkboek. Daarmee hopen we de effectiviteit van het werkboek te verhogen. Ook de eenzaamheidscampagne van de NPV (https://npvzorg.nl/schatzoeken) biedt instrumenten om concreet aan de slag te gaan. Het is verheugend dat inmiddels meerdere zorggroepen hun verantwoordelijkheid oppakken.

Doorbreek taboe

Eenzaamheid is een veelkoppig monster dat niet eenvoudig te verslaan is. Een boek of methode is slechts een hulpmiddel. Wat kunnen we samen doen tegen eenzaamheid? Dit is urgent, omdat er een duidelijke relatie ligt tussen eenzaamheid en de wens om het leven maar los te laten. De leugen van een voltooid leven. Hoe voorkomen we dat mensen zich niet gezien weten en denken dat hun leven zonder betekenis is?

Rondom eenzaamheid bestaat een taboe. De gedachte is dat iedereen een geweldig leven heeft, met veel vrienden en altijd contact. Maar niemand voldoet aan dit imago. Laten we stoppen om onszelf of elkaar eenzaam te maken. Zoek elkaar op. Zie om naar ook de meest kwetsbaren in onze samenleving. Ga eens op bezoek bij mensen van wie jij denkt dat ze dat nodig hebben. Of meld je aan als vrijwilliger om mensen die moeilijk contact maken te bezoeken. Je zult zien dat je er zelf ook gelukkig van wordt. In het gezicht van de ander krijgt jouw leven betekenis.

Ervaar je eenzaamheid en vind je het lastig om dit alleen aan te pakken? Aarzel dan niet en schakel iemand in, bijvoorbeeld via de kerk, die jou kan stimuleren en een steuntje in de rug kan geven. We horen vaak dat veel mensen graag een steentje willen bijdragen. Hoe zet je dan de eerste stap? En: hoe kun je langdurig stappen blijven zetten? Lukt het op basis van je eigen netwerk niet, dan helpen organisaties zoals HiP en de NPV je graag om een (getrainde vrijwillige) begeleider te vinden. Kom in beweging!

De auteurs zijn respectievelijk bestuurder van Lelie zorggroep en directeur van NPV - Zorg voor het leven.