Het Afrikaans Nationaal Congres krijgt in de laatste tussenstand 57,73 procent van de stemmen. De definitieve uitslag wordt zaterdag verwacht. De partij kreeg bij de vorige parlementsverkiezing in 2014 nog zo’n 62 procent van de stemmen, tegenover 22 procent voor de oppositiepartij Democratische Alliantie. De DA staat in de tellingen op 23 procent. De linkse EFF op 10 procent.

Het ANC is sinds de overwinning van Nelson Mandela in 1994 doorlopend aan de macht. De partij van de beroemde antiapartheidsactivist zakte de afgelopen kwart eeuw landelijk nooit onder de grens van 60 procent van de stemmen. Dat lijkt nu alsnog te gaan gebeuren. Kiezers morren over corruptieschandalen en de hoge werkloosheid. Daarover bestaat veel onvrede.

De populariteit van het ANC staat al langer onder druk. Ook de schandalen rond de vorige president Jacob Zuma deden de reputatie van de partij geen goed. Het ANC dwong hem vorig jaar tot aftreden, waarna de populaire Ramaphosa het stokje overnam. Hij probeert het imago van zijn partij te herstellen.

Ook de opkomst viel deze week met 65 procent tegen. De eerste democratische verkiezingen in 1994 zijn historisch geworden door onder meer beelden van lange rijen kiezers die stonden te wachten. Sindsdien is echte de deelname aan de verkiezingen alleen maar gedaald.

Apartheid

Het ANC was de partij die vanaf de jaren zestig de gewapende strijd aanvoerde tegen het apartheidsregime. Dat streefde naar een maatschappelijke en politieke scheiding van blank en zwart. In de praktijk kwam het erop neer dat de zwarte woongebieden inferieur waren ten opzichte van blanke wijken. En dat gold voor het hele leven. Wereldwijd was er protest tegen dit model.

Nelson Mandela, de leider van het verboden ANC, zat 23 jaar gevangen vanwege het voorbereiden van een aanslag op de staat. Na de aankondiging dat de apartheid zou worden afgeschaft, werd hij in februari 1990 vrijgelaten. In 1994 werd hij met overweldigende meerderheid tot president gekozen.