Premier May krijgt toch tweede referendum
Kiezers in Engeland en Noord-Ierland gaan donderdag naar de stembus om gemeenteraden te kiezen. De stemming valt te zien als een tweede referendum. Niet zozeer over brexit maar over premier May.
De vorige lokale verkiezingen waren in 2015. De uitslag leidde tot feest in Downingstreet 10, de ambtswoning van toenmalig premier Cameron. Want de Conservatieven wonnen op die dag meer dan 500 zetels in de raden; voor een regeringspartij een vrij uitzonderlijke prestatie.
Het winnen van de verkiezingen is echter een slecht uitgangspunt voor de volgende verkiezingen, want je hebt dan grotere kans dat je moet inleveren. En dat is momenteel een van de problemen waar huidig premier Theresa May mee zit.
Oppositiepartij Labour presteerde in 2015 in gemeenteraden juist slecht. Dus voor haar kan het donderdag meevallen.
Van de totale 8425 zetels die donderdag in 248 raden worden gekozen, zijn er nu 4906 in Conservatieve handen. Labour bezet er 2113. De rest ligt bij Liberaal Democraten (647), UKIP (176) en enkele kleinere groepen. De Conservatieven vrezen dat ze ten minste 1000 zetels moeten inleveren. Labour hoopt op winst.
Officieel gaat het in de gemeenteraadsverkiezingen over plaatselijke onderwerpen, zoals parkeerkosten, zwerfvuil en speelveldjes. Toch speelt brexit bij de kiezer een grote rol.
Kandidaten klagen erover dat ze in ontmoetingen met kiezers moeilijk kunnen spreken over plaatselijke onderwerpen, zoals de sluiting van scholen en ziekenhuizen. Kiezers voelen zich gedrongen om te klagen over het feit dat de brexit er nog niet is. Gemeenteraadsleden stuiten soms op heftige emoties. Ook kampen lokale partijafdelingen met opzeggingen.
De lokale verkiezingen zijn een eerste kans voor de kiezer om af te rekenen met deze regering. Ze zijn de eerste grote test voor premier May sinds de parlementsverkiezingen van juni 2017. Dat is minder dan twee jaar geleden, maar er is in die tijd wel ontzettend veel (niet) gebeurd. Een slechte uitslag zal een nieuwe impuls geven aan de discussie over Mays toekomst.
Theresa May wordt verantwoordelijk gehouden voor het uitstel van brexit en de onzekerheid rond dit thema. Oorspronkelijk was het plan dat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie op 29 maart zou verlaten. Dat werd kort voor die datum uitgesteld tot 12 april.
Inmiddels is de brexitdatum verschoven naar 31 oktober. Momenteel is het thema helemaal uit het nieuws. De regering spreekt achter gesloten deuren wel met de oppositie, maar dat levert nog geen krantenkoppen op. Maar de kiezer is het niet vergeten.
In een beperkt aantal gemeenten doet ook UKIP (United Kingdom Independence Party) mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. UKIP zal vooral in deze plaatsen proberen de campagne te beïnvloeden.
Schotland en Wales houden donderdag geen gemeenteraadsverkiezingen. Maar in Noord-Ierland gaat de kiezer wel naar de stembus om elf besturen te kiezen.
Als er één regio is waar brexit wel lokaal nieuws is, betreft dat natuurlijk Noord-Ierland. Na vertrek uit de EU wordt de grens met de Republiek Ierland een EU-buitengrens. De vraag hoe dat moet worden geregeld, is het grootste struikelblok in de brexit-regeling.