Italianen geven meer geld uit aan gokken dan aan groente en fruit. Jaarlijks spenderen ze aan gokken meer dan 100 miljard euro. Vooral fruitautomaten (die niets van doen hebben met vers fruit) hebben de grootste aantrekkingskracht. Er staan in het hele land ruim 450.000 van zulke apparaten, een absoluut Europees record.

De gokmachines zijn een recent fenomeen. Ze zijn sinds 2004 in Italië toegestaan. Voorheen werd ook wel gegokt, vooral via de loterij (een Italiaanse uitvinding). Maar met fruitautomaten is het hek van dam. In 2003 zette de goksector niet meer dan 5 miljard euro om.

Met de verruiming van het gokwezen, kwamen ook de sociale problemen. Een vakbond heeft uitgerekend dat in 5 jaar tijd het aantal mensen dat hulp zocht voor gokverslaving met bijna 700 procent is toegenomen. Uit onderzoek van een hulporganisatie blijkt dat 47 procent van de armen en 66 procent van de werklozen gokt.

De overheid maakt geen aanstalten om daar iets aan te doen, ook al omdat de belasting op kansspelen ervoor zorgt dat er zo’n 10 miljard euro in de staatskas vloeit.

Maar op lokaal niveau is er tegenstand. In 2016 weerde Anacapri, een gemeente met 7000 inwoners op het eiland Capri, als eerste gemeente fruitautomaten. Daarvoor gebruikte de burgemeester een bepaling in de wet in zijn voordeel. De wet verbiedt namelijk gokautomaten op 150 meter afstand van ”gevoelige plekken”, een tamelijk wijd begrip waarmee onder andere scholen, sportverenigingen en flappentappen wordt bedoeld.

Referendum

Om niets aan het toeval over te laten organiseerde hij ook nog een lokaal referendum, waarin 90 procent van de bevolking de burgemeester gelijk gaf. Hij kreeg eveneens gelijk van de Raad van State, die zijn bevoegdheid over de lokale volksgezondheid bevestigde.

Zo’n tien gemeenten hebben Anacapri sindsdien gevolgd in het gehele of gedeeltelijk verbod op gokautomaten. Of dat genoeg is in een land met ongeveer 8000 gemeenten is de vraag.