Ook bekritiseert de denktank in Londen in zijn jaarlijkse rapport de Verenigde Staten en hun bondgenoten om hun slecht doordachte optreden in Irak na het officiële einde van de oorlog.

Volgens het IISS is het terrorismenetwerk al-Qaida in meer dan zestig landen actief en neemt de invloed van het moslimextremisme vooral in West-Europa toe. Hier voelen steeds meer (jonge) moslims zich sociaal en economisch buitengesloten en zijn daarmee gevoelig voor rekrutering voor de jihad.

Ook westerlingen en westerse belangen in de Arabische wereld worden geconfronteerd met een grotere terrorismedreiging dan voor de oorlog in Irak. Als voorbeeld noemt het IISS de aanslagen in Marokko en Saudi-Arabië in mei 2003, in november 2003 in Saudi-Arabië en Turkije, de treinaanslagen in Madrid in maart dit jaar en de voortdurende aanslagen in Irak.

Volgens het IISS zijn de afgelopen jaren ongeveer de helft van de dertig belangrijkste leiders van al-Qaida en 2000 leden van het middenkader gedood. Wereldwijd gaat er echter nog altijd een dreiging uit van circa 18.000 leden van het terreurnetwerk van Osama bin Laden, aldus het jaarboek ”The Military Balance”.

Met de bevrijding van Irak wilden de Verenigde Staten de status-quo in de Arabische wereld veranderen ten gunste van hun eigen politieke en strategische belangen. Al-Qaida probeert de Arabische en moslimlanden juist te „zuiveren” van Amerikaanse invloeden. De bevrijding van Irak heeft het terroristennetwerk alleen maar aangemoedigd om het aantal aanslagen en de rekrutering van strijders voor de strijd in Irak op te voeren.

Washington en zijn partners moeten gezien de voortdurende onzekere situatie in Irak „hun les trekken” dat naoorlogse operaties en vredesondersteunende maatregelen zeer veel personeel eisen. In deze fase „worden de harten en zielen van het volk het territorium dat moet worden veroverd.”

Verder stelt het IISS dat goed geschoolde militairen nooit vervangen kunnen worden door onvoldoende opgeleide reservisten of anderen met een slechte kwalificatie. De VS hebben dit op pijnlijke wijze moeten ondervinden bij het schandaal in de gevangenis van Abu Ghraib, aldus het onafhankelijke IISS. Ook de inzet van particuliere beveiligingsorganisaties is niet de oplossing voor het tekort aan militairen.