Ervaren oma Pelosi zwaait hamer in Huis
In Washington is een nieuwe politieke werkelijkheid. Hadden tot voor kort de Republikeinen de meerderheid in beide kamers van het Congres, nu zijn de Democraten de baas in het Huis van Afgevaardigden. Trump zal moeten dealen met de oppositie en vooral met haar leider, Nancy Pelosi een ervaren oma in de politiek.
Ondanks het feit dat de nieuwe voorzitter van het Huis van Afgevaardigden eind maart 79 hoopt te worden, heeft ze nog een spankracht en werktempo waar midden veertigers soms jaloers op zijn. Pelosi maakt geregeld dagen van zestien uur en begrijpt niet dat collega’s ’s avonds na tien uur geen stukken meer lezen.
Ervaren is ze ook. Pelosi is inmiddels 37 jaar actief in de politiek. Na haar studie politieke wetenschappen trouwde ze in 1963 met Paul Pelosi en wijdde ze de eerste jaren vijftien jaar van haar huwelijk volledig aan de verzorging en opvoeding van haar vijf kinderen. Eind jaren zeventig werd ze actief in de Democratische Partij. In 1987 werd ze voor het twaalfde district van Californië, San Francisco, gekozen als lid van het Huis van Afgevaardigden. En daar zit ze nog steeds.
Deze week werd Nancy Pelosi met 220 tegen 192 stemmen gekozen als voorzitter van het Huis van Afgevaardigden. Daarmee behaalde ze in tweeërlei zin een opvallend succes. Ze was na haar verkiezing in 2006 al de geschiedenis ingegaan als de eerste vrouwelijke voorzitter van het Huis. Maar ze is een van de weinigen uit de Amerikaanse geschiedenis die deze machtige positie voor de tweede maal wist te bemachtigen.
Tweede succes was dat ze, ondanks forse kritiek binnen haar eigen partij op haar persoon, het toch voor elkaar wist te krijgen gekozen te worden als voorzitter. Uiteindelijk stemden slechts vijftien partijgenoten niet op haar. Zelfs een aantal jongere Democraten, zoals de uitgesproken progressieve nieuwkomer Alexandra Ocasio-Cotrez, steunde haar uiteindelijk. Het verlangen van sommige Democraten naar een andere politieke stijl en leiding moest het kennelijk afleggen tegen het besef dat het beter was dat een doorgewinterde politica het tegen Trump opnam dan een nieuwkomer. En zo is Nancy Pelosi nu, na de president en de vicepresident, de derde machtigste in Amerika.
Dat ze de nominatie won, is deels ook te verklaren door het bindend vermogen waar Pelosi om bekend staat. Zij mijdt haar critici niet, maar gaat met hen aan tafel. Sommigen weet ze te paaien met beloftes, anderen slaat ze uit het veld met haar schijnbaar onuitputtelijke arsenaal aan argumenten. „Wie met haar in debat gaat, verliest uiteindelijk altijd; óf omdat ze haar gelijk bewijst, óf omdat je als gesprekspartner doodmoe wordt van de eindeloze stroom aan feiten, voorbeelden en tegenargumenten”, schrijft haar ex-medewerker John Lawrence.
Nancy Pelosi is wars van progressief activisme. Ze is rooms-katholiek en staat bekend als gematigd progressief. Wel is ze uitgesproken voorstander van het recht op abortus en steunt ze de homo- en transgenderlobby in hun strijd voor emancipatie. In het verleden was pertinent tegen de Irakoorlog en voor de legalisering van marihuana. Toch waren het niet zozeer haar standpunten die haar binnen de partij gezien maakten, maar vooral haar gave om tegengestelde meningen bij elkaar te brengen. Daardoor zorgde ze er in 2009 voor dat de Democratische gelederen gesloten bleven, zodat de zorgwet van Obama (Obamacare) door het Huis van Afgevaardigden kwam.
President Trump feliciteerde donderdag Pelosi met haar verkiezing. Maar of dat dit van harte is, valt te betwijfelen. In december had hij een ontmoeting met haar en Chuck Schumer, de voorzitter van de Democraten in de Senaat. Doel van het gesprek was de Democraten te winnen voor het idee van de bouw van de muur langs de grens met Mexico. Als de president het nog niet wist, weet hij sindsdien dat Pelosi een geduchte tegenstander is. Ze waarschuwde de president dat de dreigende sluiting van de overheid omdat er geen overeenstemming is over de begroting, niets anders is dan een „Trump shutdown.” En de muur zette ze weg als een „plannetje van de president waarmee hij zijn mannelijkheid wil onderstrepen.” Toen de president haar hierom „zwak” noemde, wees ze hem er kalm op dat ze de winnaar was van de verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden.
Toch is Pelosi niet degene die direct aan wil aansturen op een harde confrontatie met, of op een afzetting van de president. Partijgenoten die daarop aandringen, snoert ze de mond. Zoals ze ook in 2006 deed toen er Democraten waren die een procedure wilden beginnen tegen George W. Bush vanwege vermeende malversaties rond de Irakoorlog. Zeker wil Pelosi laten kijken naar de belastingaangifte van Trump. Maar pas als speciaal aanklager Mueller overtuigend bewijs op tafel legt, wil ze een impeachmentprocedure steunen. Voorlopig zoekt ze samenwerking met de Republikeinen op punten waar het kan: de verbetering van de infrastructuur en wetgeving op gebied van de prijzen van geneesmiddelen. In een gesprek zei ze deze week dat het haar niet primair gaat om het vertrek van de president, maar om herstel van het gezag van de grondwet. Als het kan, wil ze onderhandelen met Trump, maar daarvoor zal ze zeker haar geloofsbrieven niet verbranden.