Een gapend gat van twee vierkante meter. Dat is wat overbleef na de roof van twintig dicht op elkaar liggende Stolpersteine, vorige week maandag in Rome. De messing plaatjes op het trottoir voor het huis waar in 1943 twintig Joden werden weggevoerd, werden door onbekenden uit de grond gehaald.

Inmiddels is er een plastic hekwerkje om het gat geplaatst, zijn er kaarsen en bloemen neergezet, en is een papier met een gedicht van Elie Wiesel aan het hek gehangen. De politie gaat uit van een antisemitisch motief.

Midden-Oosten

Op dezelfde dag als de Stolpersteineroof maakte de Europese Commissie een onderzoek bekend waaruit blijkt dat antisemitisme in Europa snel toeneemt. Het verschijnsel is in de ogen van de ondervraagde Joden die zijn geïnterviewd voor het onderzoek, „het belangrijkste politieke en sociale probleem in hun land.” Ook in Italië neemt antisemitisme toe, hoewel minder sterk dan in andere landen.

Zo geeft 28 procent van de Oostenrijkse Joden aan een of meerdere ernstige vormen van antisemitisme te hebben meegemaakt, vergeleken met 19 procent van de Italiaanse joden en 8 procent van de Hongaarse Joden. Volgens de respondenten zijn pieken in antisemitische uitingen vaak gerelateerd aan ontwikkelingen in het Midden-Oosten. Ruim 90 procent van de Italiaanse Joden denkt dat het conflict op een of andere manier hun veiligheid beïnvloedt. Toch zegt slechts 23 procent van de Italiaanse Joden te willen emigreren, vergeleken met 44 procent van de Duitse en Franse Joden.

Reis naar Israël

De toename van antisemitisme is niet per se aan Matteo Salvini te wijten. De minister van Binnenlandse Zaken laat zich geregeld sceptisch uit over buitenlanders. Hij staat op voet van oorlog met illegale immigranten, maar aan antisemitisme maakt hij zich niet schuldig.

Op de vooravond van zijn reis naar Israël, vorige week, verzekerde Salvini dat hij „er alles aan zou doen om antisemitisme in Italië te stoppen. Antisemieten zijn delinquenten.”

Salvini vindt dat het ontluikende antisemitisme te maken heeft met moslimextremisme, waarvan het gevaar naar zijn mening wordt onderschat.

In reactie op de toename van het antisemitisme is begin deze maand een boekje uitgegeven waarin het jodendom aan politiefunctionarissen wordt uitgelegd. De uitgave is bedoeld om „de verschillende en verraderlijke vormen van antisemitisme die onze samenleving blijven vergiftigen tegen te gaan”, zei vice-korpschef Nicolo Marcello D’Angelo. Het boekje is een uitgave van de koepelorganisatie van Joodse gemeenschappen in Italië en het discriminatiemeldpunt van de politie en de militaire politiedienst carabinieri. De tekst is deels gebaseerd op ”A Police officer’s guide to Judaism” van de Britse politie. In het bijna veertig pagina’s dikke boekje staat wat de Joodse cultuur en geloof inhouden.

Sabbat

Ook krijgen de agenten een inkijkje in de gebruiken van de sabbat. „Voor politiemensen is het goed te weten dat op de sabbat of andere religieuze feestdagen geen aangifte wordt gedaan van situaties en misdrijven zonder urgentie,” zo staat in het boekje. „Joden maken op die dagen geen gebruik van telefoon en computer. Ze reizen niet per auto, openbaar vervoer of met welk transportmiddel ook.”

De gids wordt de komende tijd uitgedeeld aan ruim 104.000 politiemensen en 110.000 leden van het carabinieri. Naar schatting wonen in Italië 30.000 Joden, waarvan 25.000 zijn aangesloten bij een van de 21 Joodse gemeenschappen in het land.