Het is natuurlijk al langer bekend: burgerregeringen in Pakistan zijn in de greep van radicale moslimgroeperingen. Die groepen slagen er niet in om politiek zelf een vuist te maken, bij verkiezingen halen ze onvoldoende stemmen om op het regeringspluche te klimmen, en daarom maken ze die vuist graag letterlijk: op straat met protestdemonstraties, met opruiende taal en met doodsbedreigingen aan „vijanden van de islam.”

De partij die nu tekeergaat in de zaak-Asia Bibi, de Tehreek-i-Labbaik (TLP), lijkt van dit beeld af te wijken: ze is bezig met een opmars, ook politiek. Zo behaalde ze bij de verkiezingen van deze zomer meer dan 2 miljoen stemmen en kwam daarmee in de top vijf van grootste politieke partijen.

Arbeidersklasse

De TLP opereert slim onder de ongeschoolde arbeidersklasse in de grote steden, en ventileert haar politieke boodschap via de honderden moskeeën in stadswijken en buurten. „Persoonlijke verlossing door Allah”, zo luidt een van die boodschappen, „is enkel te verkrijgen door zich in te zetten voor de TLP.”

De beweging (de vertaling van ”tehreek”) is ook erg actief op sociale media, en daarmee bereikt ze ook de hogere klassen, bevolkingsgroepen die in tegenstelling tot de arbeiders wel geschoold zijn. Dat op verzoek van de regering maandag het Twitteraccount werd geblokkeerd van de leider van de TLP, Husain Rizvi, is dan ook geen verrassing.

Intussen worden bewegingen als die van de TLP geholpen door de rol van het leger en de geheime dienst in Pakistan. Die rol is een dominante, zelfs zo dat burgerregeringen in Pakistan die naam –een regering van búrgers– eigenlijk niet waard zijn: militairen hebben het er uiteindelijk voor het zeggen.

Wie als radicale moslimminderheid dingen willen doorvoeren, die daagt dus het leger uit, en dat doe je door hoofdwegen te blokkeren en het land zo veel mogelijk plat te leggen. Dan weet je: het leger zou moeten ingrijpen, maar die gaat dat niet doen omdat met geweld optreden tegen broeders in het geloof wel het laatste is wat het leger zich kan permitteren. Juist in het militaire apparaat dienen immers veel orthodoxe, zo niet radicale moslims. Als de kwestie dan ook nog eens over godslastering gaat door een christin, dan ligt het al helemaal niet voor de hand om in te grijpen.

En daarmee had de TLP de regering in de houdgreep. Pakistan mag je mede om die reden gerust een falende staat noemen waarin burgerregeringen niet in staat zijn om voor welvaart te zorgen en orde op zaken te stellen. Dat heeft vooral te maken met de zich voortslepende ruzie met buurland India over Kasjmir. Een doorn in het oog van Islamabad is dat een deel van het islamitische Kasjmir in handen is van India.

Kernwapens

Nu zorgt het bezit van kernwapens door beide landen dat een regelrechte oorlog om Kasjmir onmogelijk is; de inzet van door de islam gedreven guerrillagroeperingen is veel nuttiger. Deze groepen zijn intussen ook een factor van betekenis in Pakistan zelf geworden. Zo is de Pakistaanse taliban een regelrechte interne bedreiging en ook een beweging als de TLP is dat.

Intussen heeft de Pakistaanse regering niet alleen te maken met het leger en met islamitische heethoofden. Het economisch failliete land leunt zwaar op buitenlandse steun, en precies daar liggen kansen om de regering te pressen tot handelen ten voordele van Asia Bibi.

Er is hier wel sprake van een kantelmoment, want niet de Verenigde Staten en Brussel, maar buurland China is bezig de rol van belangrijkste financierder over te nemen. Dat heeft te maken met China’s Nieuwe Zijde-Routeprojecten waar Pakistan volop bij betrokken is. Het indammen van moslimradicalen in Pakistan is ook in China’s belang, bang als het is voor de radicale islam in het westen van China. Of Asia Bibi daarvan kan profiteren is echter de vraag.