Hoe digitaal de wereld ook wordt, mensen blijven elkaar altijd opzoeken. Dat zegt socioloog Theo van Tilburg, gespecialiseerd in eenzaamheid, in reactie op het onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) naar sociale samenhang en welzijn. In dit onderzoek vroeg het CBS volwassenen naar hun beleving van geluk en tevredenheid met onder meer hun sociale leven, werk- en woonsituatie.

Een grote meerderheid (83 procent) van de ondervraagden gaf aan tevreden te zijn met zijn of haar sociale leven. Niet alleen hoe vaak mensen met elkaar contact hebben doet ertoe, maar vooral de manier waarop.

Persoonlijk contact leidt tot meer tevredenheid dan contact door skypen, bellen, e-mailen of appen. Sociale media blijken niet nodig om het contact te onderhouden. Van de mensen die zelden of nooit appen met familieleden of vrienden zegt 85 procent tevreden te zijn met hun sociale leven. Ook degenen die nooit skypen, bellen, e-mailen of brieven uitwisselen met bekenden zijn tevreden (acht op de tien).

Hoe vaker mensen contact hebben, hoe beter. Volwassenen die dagelijks of wekelijks contact hebben met familie, vrienden dan wel buren, op welke manier dan ook, zijn het meest tevreden met hun sociale leven: respectievelijk 87 en 81 procent. Is dat één keer per maand, dan is 67 procent tevreden met het sociale leven. Bij nog minder contact is dat 42 procent.

Basisbehoefte

Elkaar opzoeken is een basisbehoefte, zegt socioloog Van Tilburg. „Al ben ik ook niet negatief over de digitale ontwikkelingen. Het is vooral belangrijk dat digitaal en persoonlijk contact gecombineerd worden. Zo kan het elkaar aanvullen. Denk aan een eenzame oudere die op Facebook zit. Als dat alleen is om in andere levens binnen te gluren, kan het confronterend zijn en juist meer eenzaamheid opwekken. Doe je het om je kleinkinderen te volgen, zodat je meer gespreksstof hebt bij een ontmoeting, dan kan facebooken het sociale contact verrijken.”

In onderzoeken worden digitaal en persoonlijk contact vaak gezien als twee losstaande zaken. Ten onrechte, zegt Van Tilburg. „We denken vaak dat digitaal contact iets compleet anders is dan persoonlijk contact, maar het ligt in het verlengde ervan. Je hebt vaak digitaal contact met mensen die je ook ziet, of die je in het verleden veel hebt gezien, zoals met vrienden of familie die ver weg woont. Zo heeft digitaal contact bijna altijd een persoonlijke basis.

Mensen die voornamelijk digitale contacten hebben en deze mensen nooit ontmoeten, voelen zich eenzamer. Wie bijvoorbeeld veel computergames speelt met onbekenden aan de andere kant van de wereld, voelt zich sociaal ongelukkiger. Tenzij hij dat in een kamer doet met anderen.”

Gedeelde historie

Die persoonlijke basis in contact zorgt volgens Van Tilburg voor een gevoel van verbondenheid. Dat bouw je het best op door een gedeelde historie. Elkaar geregeld zien, is daarbij belangrijk. „Tussendoor appen of mailen is prima, maar persoonlijke ontmoetingen hebben we nodig als herbevestiging dat het contact goed is. Dat hoeft niet dagelijks te zijn. Al zie je iemand eens in de zoveel maanden, dan heeft dat al positieve invloed.”

Doordat je bij persoonlijke ontmoetingen elkaars gezichtsuitdrukkingen ziet, kun je ook beter op elkaar reageren, zegt Van Tilburg. In een persoonlijke ontmoeting kun je bovendien ook zonder te praten een gevoel van samenzijn hebben. „Je kunt ook samen iets ondernemen zonder dat je per se hoeft te praten. Dat zorgt voor een betere verstandhouding. Dat heb je toch minder op sociale media of WhatsApp. Als je daar een tijd niets zegt, ben je het gesprek zo weer vergeten.”