Dit was de centrale boodschap die premier Kok maandag op de eerste dag van een tweedaags bezoek aan Servië en Kosovo de Joegoslavische autoriteiten voorhield.

Kok werd eerst kort ontvangen door de Joegoslavische president Kostunica, met wie hij later op de avond nog een gesprek had. Vervolgens sprak hij uitvoerig met premier Pesic van de FRJ, de Servische premier Djindjic en een delegatie van het federale parlement, onder leiding van parlementsvoorzitter Micunovic.

Belangrijkste doel van het werkbezoek van Kok was Klein-Joegoslavië te stimuleren zich bij de Europese structuren, zoals het NAVO-programma Partnerschap voor Vrede en de Raad van Europa, aan te sluiten. Op langere termijn lonkt dan bovendien het lidmaatschap van de Europese Unie. Maar dan moet Joegoslavië wel werk maken van verdere politieke en economische hervormingen, aldus Kok. Servië zal dan ook grote vissen als Mladic en Karadzic moeten uitleveren aan het Joegoslavië-tribunaal, voegde hij daaraan toe.

De premier vond het hoopgevend dat juist op het moment dat hij arriveerde de opperste defensieraad bij elkaar kwam om zich te beraden over de plaats van het leger in de Joegoslavische maatschappij. In dit forum hebben de presidenten van de FRJ, van Servië en van Montenegro zitting, alsmede de chef-defensiestaf.

De discussie over democratisering van het leger is weer rechtstreeks van invloed op de samenwerking tussen de FRJ en het tribunaal. Djindjic zei daarom niet voor niets dat hij er niet op wil worden aangesproken of uitlevering over een week of over een maand plaatsheeft, aldus Kok. Waar de FRJ wel op kan worden aangesproken is het (juridische) proces dat uitlevering mogelijk moet maken.

Een derde punt dat Kok in zijn gesprekken aanroerde, was de wens van de EU dat Servië en Montenegro met elkaar verbonden blijven. Bij het streven naar toenadering tot Europa past geen opsplitsing, aldus Kok. Zijn gesprek met president Dukanovic van Montenegro stelde hem daarin niet geheel gerust. „Er kloppen twee ideeën in zijn borst, één daarvan is onafhankelijkheid.”

Kok kon en wilde na afloop van de eerste dag van zijn bezoek geen conclusies trekken, anders dan dat het nodig blijft op gepaste momenten druk op de Joegoslavische ketel te houden zodat de machthebbers niet de andere kant op gaan kijken. „ Het blijft hier een mysterieuze wereld waar veel onuitgesproken gedachten een rol spelen.”

Het is Koks eerste bezoek aan Belgrado sinds de machtswisseling. Hij werd tijdens zijn gesprekken niet aangesproken op de Nederlandse rol in de luchtoorlog om Kosovo. Zelf denkt hij daar „menselijk met gemengde gevoelens aan terug.” „Ieder mensenleven dat verloren gaat is er één te veel.” Maar tegelijkertijd blijft hij er van overtuigd dat de actie onvermijdelijk en noodzakelijk was om een einde te maken aan de genocide van het Servische leger in de provincie Kosovo.

Vandaag brengt Kok een bezoek aan Pristina, de hoofdstad van de provincie Kosovo.