Een parlementsmeerderheid (389 tegen 221) stemde woensdag in Straatsburg voor stappen om officieel vast te stellen dat Hongarije Europese wetten en waarden schendt. Een commissie gaat hierover rapporteren. In een volgende fase zou het land zijn stemrecht in de EU kunnen kwijtraken. Dat heeft veel voeten in aarde en is nog nooit eerder gebeurd.

Ook enkele leden van de Europese Volkspartij (EVP), de grootste parlementsfractie waar Orbáns Fidesz-partij deel van uitmaakt, stemden voor. Onder hen de vijfkoppige CDA-delegatie, die „een serieuze dreiging” ziet voor de Hongaarse democratie en rechtsstaat.

Judith Sargentini (GroenLinks) sprak woensdag van een Hongaarse „heksenjacht” op alles wat thuishoort in een gezonde democratie. Kati Piri (PvdA): „Het systematisch schenden van mensenrechten binnen de EU heeft ernstige consequenties.” Volgens Sophie in ’t Veld (D66) „laten we heel duidelijk zien dat we pal staan voor onze Europese waarden”. „De maat is vol.” De PVV, SGP en ChristenUnie stemden tegen.

In een debat veegden de parlementariërs vorige maand al de vloer aan met Orbán. Diens omgang met de persvrijheid, de rechtsstaat, ngo’s, minderheden en migranten stuitte op keiharde kritiek. Ze eisen nu dat omstreden wetten en voorstellen worden ingetrokken of stopgezet. Ook moet de besteding van EU-fondsen strenger worden gecontroleerd.

De Europese Commissie eiste onlangs al aanpassing van de recente Hongaarse universiteitswet, die in strijd zou zijn met de academische vrijheid. Woensdag kwam daar nog een juridische procedure bij over de asielwetgeving die tegen de EU-regels is. Zo is de systematische detentie van asielzoekers onrechtmatig.

Amnesty International liet weten ook stevige actie van de lidstaten te verwachten. „Het Europees Parlement heeft een duidelijke rode lijn gemarkeerd, die de Europese regeringen eenvoudigweg niet kunnen oversteken.”