Professor Itamar Rabinovich heeft Rabin goed gekend. Hij sprak deze week voor het Amerikaanse ”Israel Policy Forum” over de invloed van deze leider, die tot op de dag van vandaag merkbaar is.

Rabinovich was ambassadeur van Israël in de VS in de jaren 1993-1996 en werkte nauw samen met Rabin. Nu is hij emeritus professor geschiedenis van het Midden-Oosten aan de Tel Aviv Universiteit. Hij was hoofd van de onderhandelingen tussen Israël en Syrië en heeft verschillende boeken geschreven over deze vredespogingen. Zijn laatste boek gaat over Yitzhak Rabin.

Wat liet Rabin achter in de ruim drie jaar dat hij premier was? Hij was premier toen Israël de Oslo-akkoorden sloot met de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO. Deze akkoorden voorzagen in Palestijnse autonomie voor vijf jaar. Daarna had een permanente vredesregeling moeten komen, maar dat door de politieke stagnatie nog steeds niet gebeurd.

Rabinovich: „Oslo is geen positieve term in Israël vandaag. Ten onrechte. Mensen zijn blij met de deal met de VAE, Bahrein en Sudan. Ze zeiden: „Dit is het einde van „land voor vrede”, het is nu „vrede voor vrede.” Maar dat is het niet. Het was een transactie, geen „vrede voor vrede.” Het zou niet gebeurd zijn zonder Oslo. De VAE, Bahrein en Sudan kunnen zeggen als ze kritiek krijgen uit de Palestijnse hoek: „De PLO ondertekende het Oslo-akkoord en erkende Israël. Waarom kunnen wij dat niet? Oslo legde het fundament voor veel positieve dingen die nu gebeuren.”

Rabinovich vraagt Israëliërs die kritisch staan tegenover de Oslo-akkoorden wel eens of ze graag terug willen naar de Palestijnse stad Nablus op de Westoever of dat ze hun zoon graag zien dienen als reservist in de Palestijnse Gazastrook. „Je weet wat het antwoord is”, zegt hij. „Oslo is nog steeds een heel belangrijke stap.”

Rabin was ook een echte leider. Andere wereldleiders wilden graag met hem spreken. „Wat maakt iemand een leider? Deze moet een visie hebben. De macht gebruikt hij om de visie uit te voeren. Rabin had een agenda, en hij was vastbesloten die agenda uit te voeren.”

Rabin was volgens de professor geen charismatische leider. Maar hij was eerlijk, en men vertrouwde hem. „Mensen accepteerden zijn gezag omdat ze hem vertrouwden. Ze wisten dat hij de zaken kende die een leider moet kennen om orders te geven. Hij was vertrouwd met de nationale veiligheid. Deze eigenschappen zijn zeldzaam. Als je naar het internationale toneel kijkt, dan is er misschien maar één vrouwelijke leider in Europa die hieraan voldoet.”

Maar was Rabin eigenlijk wel geïnteresseerd in de tweestatenoplossing? Tegenstanders van een Palestijnse staat naast Israël zeggen graag dat Rabin alleen maar Palestijnse autonomie wilde. Rabinovich zegt dat Rabin sprak over een onafhankelijke Palestijnse entiteit. „Hij wilde net de gesprekken over een uiteindelijke oplossing beginnen met Arafat. Dan zeg je niet vooraf wat je wilt bereiken. Je moet onderhandelen, zoals in een bazaar in het Midden-Oosten. Hij zei nooit wat zijn einddoel was. Misschien was dat niet goed, maar ik denk dat hij zich realiseerde dat er uiteindelijk een onafhankelijke Palestijnse staat moest komen.”