VOOR

Het verbranden van houtige biomassa voor de opwekking van warmte en elektriciteit staat in Nederland ter discussie. Is biomassa duurzaam? Ja, al kent het gebruik wel misstanden, Dat betekent niet dat daarmee alle biomassa fout is. Nederland kent strenge eisen waaraan biomassa moet voldoen. Zo stelde het onderzoeksbureau CE Delft recent vast dat meer dan 95 procent van de in Nederland in 2019 bijgestookte biomassa duurzaam is.

Lees ook

Stelling: Hittegolven en klimaatverandering

Nederland heeft de energie uit biomassa hard nodig om de klimaatdoelen van 2030 te halen. Op dit moment is 8 procent van alle energie die in Nederland wordt gebruikt duurzaam. Grofweg de helft komt van biomassa. Kortom, Nederland kan het zich niet permitteren om duurzame energie uit ‘goede’ biomassa te schrappen.

TEGEN

Biomassa verstoken voor energieopwekking is niet duurzaam. Bij het verbranden van biomassa komen emissies vrij die slecht zijn voor mens en milieu, zoals CO2.

De hoogleraren Louise Vet en Martijn Katan lieten zich in Trouw (10 oktober 2020) horen in deze discussie. Ze noemden tien argumenten om géén biomassa te gebruiken voor energieopwekking. Daarbij wijzen ze onder andere op de erg hoge subsidies, die beter besteed kunnen worden aan de stimulering van hoogwaardige producten. Ook noemen ze het risico dat complete bomen gebruikt worden voor energieopwekking, in plaats van resthout.

Een ander lastig dilemma: de concurrentie tussen energie uit biomassa en de productie van voedsel of veevoer. Willen we dat wel? Voedsel voor mens en dier is toch belangrijker dan energie?

Verder bestaat er het risico dat er complete bossen gekapt worden voor energieopwekking en we vervolgens niet zeker zijn van nieuwe aanplant. Een boom heeft immers zeker dertig jaar nodig om te groeien en zodoende CO2 vast te leggen. Tot slot kost het transport een flinke hoeveelheid energie en CO2-uitstoot: daar gaat je winst.

DUS

De Sociaal-Economische Raad (SER) had in zijn rapport van juli zeker een punt: biomassa is allereerst een hoogwaardige grondstof. Daarom hebben hoogwaardige toepassingen de voorkeur, bijvoorbeeld in de chemische industrie, als vervanger van aardolie en aardgas. Het is goed dat de SER komt met een duurzaamheidskader voor biomassa.

Vooralsnog behoudt biomassa een rol bij de elektriciteitsopwekking. De overgang van fossiele naar duurzame energie is nu eenmaal een langdurig proces. In het verleden ging het overschakelen van hout naar turf naar steenkool, aardolie en aardgas ook geleidelijk. De overgang naar duurzamer energiebronnen is een proces met tussenstappen. Biomassa is zo’n tussenstap.

Daarbij moet voorkomen worden dat het bijstoken van hout in kolencentrales een verkapte rechtvaardiging is voor de instandhouding van die centrales. Subsidie is hierbij een grote aanjager.

Het transport van bijvoorbeeld houtpellets en de daarbij horende CO2-uitstoot kunnen geen argument zijn tegen het gebruik van biomassa. Uiteraard moet transport over lange afstanden vermeden worden, maar het aanvoeren van houtige biomassa uit bijvoorbeeld de Baltische staten kost slechts enkele procenten van de energie-inhoud. Daarbij komt: ook kolen, aardgas en aardolie –en andere producten– komen van over de hele wereld naar Nederland.

Tot slot zijn er simpelweg voorbeelden van hoe biomassa goed gebruikt wordt: zoals in de centrale van firma Host in Andijk. De centrale levert warmte en elektriciteit voor tuinbouwkassen. De vrijkomende CO2 wordt gebruikt voor bemesting van de kassen. Hiermee stijgt de CO2-besparing. Door het gebruik van biomassa is de netto-CO2-uitstoot bijna nul.

Samenvattend: voor de korte en de middellange termijn en voor hoogwaardige toepassingen is biomassa een prima keuze, mits de biomassa aantoonbaar duurzaam is. Als afsluiting een nadenkertje: waarom zijn we zo veel kritischer op biomassa dan op het gebruik van aardgas of steenkool voor exact dezelfde toepassing?

Egbert Klop is directeur van adviesbureau BlueTerra Energy Experts