Michaël de Luca promoveerde donderdag aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven op een proefschrift over het nieuwe verbond in Jeremia 31:31-34 en de verwerking daarvan bij Franstalige Messiasbelijdende Joden. Hij is docent Oude Testament en lange afstandsonderwijs aan de theologische faculteit Jean Calvin in Aix-en-Provence (Frankrijk).

De Luca groeide op in een seculiere familie en ging pas op 19-jarige leeftijd naar een kerk toen daar een van zijn beste vrienden werd gedoopt. Deze gaf hem een Bijbel, wat de oorzaak werd van zijn bekering. De Luca werd gedoopt op 24-jarige leeftijd en ging daarna direct theologie studeren in Aix-en-Provence. Daar ontmoette hij zijn toekomstige vrouw, Elise Walpot uit Tholen, die Frans studeerde. Het echtpaar gaat naar een gereformeerde evangelische kerk en is actief betrokken bij een christelijke school in de Zuid-Franse stad.

Het is volgens De Luca heel moeilijk voor een orthodoxe Jood om toe te geven dat Jezus (Yeshua) de beloofde Messias is en Degene Die het nieuwe verbond voortbrengt. „De reden is dat er zoveel vooropgezette negatieve ideeën over Jezus, Zijn identiteit en Zijn werk zijn.”

Zowel Joden als christenen stellen dat het innerlijk van de mens zondig is en dat er een goddelijk ingrijpen in het hart nodig is om de Heere te kennen en te vrezen. De Luca: „Joden en christenen zullen het erover eens zijn dat uitwendige aanbidding niet voldoende is om een innerlijke liefde voor God te beoefenen, maar ze verschillen in de manier waarop zij de mogelijkheid van een nieuw hart opvatten. Voor christenen en voor Messiaanse Joden is deze goddelijke daad in het hart het werk van de Heilige Geest, ontvangen door het geloof in Jezus, Yeshua.”

Waarom is de continuïteit van beide verbonden zo belangrijk vanuit Messiaans-Joods en christelijk perspectief? Vanwege de afwijzing een vervangingstheologie?

„De meeste Messiaanse Joden stellen in hun interpretatie van Jeremia 31 dat het nieuwe verbond in de eerste plaats een Joods verbond is. Maar ze voegen eraan toe dat ook niet-Joden deel uitmaken van dat verbond. Ze zijn geënt op de stam van Israël, volgens Romeinen 11.

De gedachte achter de vervangingstheologie is dat de kerk het volk Israël heeft vervangen, waardoor de Joden niet meer het volk van God zijn. Dat is natuurlijk niet juist. Maar ik ben soms bang dat met deze term de christelijke exegese nogal eens wordt gestigmatiseerd. Het is daarom beter om terug te gaan naar de Bijbel en daar op te delven wat de uitdrukkingen kerk, Israël en het volk van God betekenen. Het accent op de continuïteit van het oude en nieuwe verbond wordt steeds belangrijker voor Messiaanse Joden.”

Typisch voor Messiaanse Joden is hun hoop voor een nationaal herstel van Israël, schrijft u.

„Ja, de meeste Messiaanse Joden zijn zionisten: niet zo zeer in politieke als wel in theologische zin. Het nieuwe verbond zal pas volledig worden verwezenlijkt bij de komst van Jezus, de Messias van Israël. De meesten hopen op een nationaal herstel van Israël, politiek en geestelijk. Messiaanse Joden, vooral de Israëli’s onder hen, beschouwen zichzelf als de eerste vruchten van die oogst. Helaas weten veel christenen nog weinig over deze groep of hebben een negatief beeld.”

De Franse Messiaanse Joden –een netwerk dat België en Zwitserland omvat– wijken af van de hoofdstroom van het Messiaanse Jodendom. Ze leggen de nadruk leggen op de discontinuïteit van het verbond.

De Luca: „Zij stellen dat het nieuwe verbond een radicaal nieuw verbond is, met de nadruk op de verlossing in Jezus. Ze praktiseren nog nauwelijks Joodse tradities. De meeste van hen bezoeken christelijke, over het algemeen evangelische, kerken.”