Alle partijen doen water bij de wijn tijdens brexitonderhandelingen
Een handelsdeal is niet tegen elke prijs te koop. Zowel Londen als Brussel blijft dat stellig verklaren. Desondanks zijn ze wel bereid om iets toe te geven aan de eisen van de ander.
Geven en nemen, daar draait het allemaal om tijdens de brexitonderhandelingen tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. De 27 Europese leiders zullen donderdag en vrijdag op de EU-top in Brussel de balans opmaken: aan welke eisen blijven we ons echt vasthouden en hoeveel zijn we nog bereid op te geven?
De Britse premier Johnson heeft ook op donderdag een deadline gezet. Is er op die dag geen handelsakkoord in zicht? Dan lopen de Britten van tafel, stelde de premier in september. Er moeten op dit moment echter nog grote concessies worden gedaan in twee van de vier hoofdpijndossiers: visserij en eerlijke concurrentie.
Eerlijke concurrentie
De bescherming van eerlijke concurrentie tussen Britse en Europese bedrijven is al vanaf dag één een struikelblok in de brexitonderhandelingen. De EU eist dat de Britten de Europese regels onderschrijven, onder meer over milieu, arbeidsrechten en staatssteun. Brussel vreest een oneerlijk voordeel voor Britse bedrijven als zij zich niet aan de strikte regels hoeven te houden, maar alsnog hun producten op de Europese markt kwijt kunnen.
Het Verenigd Koninkrijk maakt echter bezwaar op basis van zelfbeschikking. De Britten verlaten niet voor niets de EU. De brexit staat juist in teken van de vrijheid van Europese regels en gezag, klinkt het vanuit Londen. Opnieuw zich aan EU-regels binden, wil het land niet.
Uitkomst
De onderhandelingen hierover zijn nog gaande. Er gaan echter wel geruchten dat het Verenigd Koninkrijk bereid is om zich aan meer regels te binden dan in andere handelsdeals. De EU blijft vooralsnog bij haar standpunt.
Visserij en viswateren
De Britse wateren zijn in de eerste plaats voor de Britse vissers. Dat is het duidelijke standpunt dat Londen vanaf het begin van de brexitonderhandelingen heeft. De Europese vissers mogen wel toegang krijgen tot de wateren, maar alleen onder Britse voorwaarden. Zo moet er elk jaar opnieuw over de visquota worden onderhandeld.
Brussel koppelt de toegang voor Europese vissers tot de Britse wateren aan de toegang voor de Britse vissers tot de Europese markt. Dit is tegen het zere been van de Britten. Ook wil de EU dat de toegang tot Britse wateren gelijk blijft aan de huidige situatie. Elk jaar onderhandelen ziet Brussel niet zitten; een duidelijke en langdurige deal moet dit jaar worden gesloten.
Uitkomst
De onderhandelingen hierover zijn nog gaande. Wel lijkt het erop dat EU-onderhandelaar Barnier bij de 27 EU-lidstaten op zoek is naar bewegingsruimte om toe te geven aan de eisen van Londen. De lidstaten lijken daar nog niet erg toe bereid.
Strafrecht en wetshandhaving
De Europese Unie wil na het vertrek van de Britten blijven samenwerken met het land op het gebied van misdaadbestrijding en veiligheid. Londen wil dit ook, maar onder andere voorwaarden. Brussel stelt als eis dat de Britten het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens blijven erkennen. EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier heeft aangegeven dat als Londen dit niet van plan is, het „gelijk effect heeft op het ambitieniveau van onze samenwerking.”
De Britse premier Johnson heeft verklaard dat het land zich blijft inzetten voor de bescherming van mensenrechten, maar dat daar absoluut geen bindend Europees verdrag voor nodig is. Afscheid nemen van het verdrag zou een wijziging van de Britse Human Rights Act vereisen.
Uitkomst
Het ziet ernaar uit dat de Britten beloven de Human Rights Act niet aan te passen. Als in de eindtekst inderdaad staat dat het land de Human Rights Act ongewijzigd zal laten, is dit een tegemoetkoming van de Britten aan de EU.
Implementatie van handelsakkoord
Hoe kan de handelsdeal in de praktijk worden afgedwongen? Wat als een van de partijen zich niet aan de gemaakte afspraken houdt? Op die vragen zoeken Londen en Brussel nog gezamenlijke antwoorden.
De Europese Unie wil dat het Europese Hof van Justitie bindende uitspraken kan doen wanneer er in de toekomst problemen optreden. Het Verenigd Koninkrijk wil echter niet dat het Europese Hof jurisdictie heeft in het land.
Uitkomst
De onderhandelingen hierover zijn nog gaande. Wel is duidelijk dat zowel Londen als Brussel op dit gebied concessies moet doen. De geruchten zijn dat de EU niet gedetailleerd de rol van het Europese Hof van Justitie in de deal zal willen vastleggen, maar wel strenge wettelijke garanties en consequenties op papier zal zetten. De Britten zullen serieuze pogingen moeten doen om het vertrouwen van de EU terug te winnen na het indienen van de omstreden Britse brexitwet. Die is in strijd met een eerder gesloten akkoord.
