Maar ook in Nederland nam het aantal besmettingen sterk toe. De kerken gingen tijdelijk op slot. In de loop van de tijd mochten er gelukkig steeds meer mensen samenkomen, als de veiligheidsregels maar in acht werden genomen. En dat deden vrijwel alle kerken. Er kwamen looproutes, zitplaatsen werden afgeplakt, kerkgangers hielden 1,5 meter afstand. Via camera’s kwam de kerkdienst de huiskamer binnen. Pastoraat stond veelal op een laag pitje.

Ruim een half jaar na de corona-uitbraak is wel duidelijk dat het kerkelijk leven er op veel punten heel anders is komen uit te zien. Dat blijkt ook uit een wereldwijd onderzoek naar kerk-zijn in coronatijd, waarvan maandag de eerste resultaten naar buiten kwamen. Hoewel er vanuit Nederland onvoldoende reacties van voorgangers waren om algemene uitspraken te kunnen doen, lijkt de coronacrisis vooral negatieve gevolgen te hebben gehad voor het pastoraat. Even een bezoekje van de predikant aan dat zieke gemeentelid, een regulier huisbezoek van de ouderling – het was vaak niet mogelijk. Nu de coronamaatregelen zijn versoepeld en het ‘winterwerk’ weer is begonnen, moeten kerkenraden zich afvragen hoe ze het pastoraat weer in optimale vorm kunnen aanbieden.

Corona zorgde er voor dat digitale kerkdiensten in de gereformeerde gezindte een vlucht namen. Kerken die er nooit aan hadden gedacht om actief te zijn op een platform als YouTube, zenden nu twee maal per week –met beeld– een kerkdienst uit. Niet eerder was het voor christenen én niet-christenen mogelijk om via internet mee te luisteren of mee te kijken met zo veel kerkdiensten in reformatorische kring.

In het onderzoek geven veel predikanten aan dat de nieuwe manier van uitzenden na de crisis zo zal blijven. Het is goed dat daarmee meer aandacht komt voor gemeenteleden die de kerkdiensten niet kunnen bijwonen, bijvoorbeeld vanwege leeftijd of ziekte.

Maar er zitten ook risico’s aan de digitale diensten. Nu kerkdiensten in de gereformeerde gezindte massaal via internet worden uitgezonden, is digitaal ‘shoppen’ gemakkelijker dan ooit. Het grootste probleem van de digitale kerkdienst is echter dat maar een deel van de gemeente aanwezig is in het kerkgebouw. Zo wordt niet alleen het contact met elkaar gemist, maar vooral de gezamenlijke ontmoeting met God.

De digitale kerkdienst is een noodgreep. Als het goed is, doet die des te sterker verlangen naar een ‘normale’ kerkdienst. Waar de hele gemeente, jong en oud, samenkomt voor het aangezicht van God. Waar het Woord klinkt en de sacramenten –die helaas in coronatijd nogal eens worden uitgesteld– worden bediend.