De 76e herdenking van de Slag om Arnhem is dit weekend in verband met corona ingetogen gevierd. Waar vorig jaar nog 100.000 mensen bij elkaar op de Ginkelse Heide stonden, heerste zaterdag rust. Er waren hooguit 150 mensen aanwezig. Bij de herdenking van de luchtlandingen uit 1944 was publiek niet welkom. Ook de herdenkingsdienst zondag op de Airborne-begraafplaats in Oosterbeek was voor het eerst sinds 1945 niet openbaar toegankelijk.

Veteranen van de Slag om Arnhem in september 1944 kregen van burgemeesters van de vier Airborne-gemeenten een groet in de vorm van een dun fotoboekje. ‘U zit voor altijd in ons hart, we zullen altijd aan jullie blijven denken. Hopelijk tot volgend jaar’, schrijven de burgemeesters van Arnhem, Ede, Overbetuwe en Renkum in het boekje.

Rijnbrug

De Slag om Arnhem was onderdeel van de geallieerde bevrijdingsoperatie Market Garden in de Tweede Wereldoorlog. Die operatie stokte toen de bevrijders er niet in slaagden om de Rijnbrug bij Arnhem te veroveren op de Duitsers. De slag begon met massale luchtlandingen op de heide tussen Arnhem en Ede op 17 en 18 september 1944.

Vijf vlaggen stonden er zaterdag opgesteld bij het herdenkingsmonument op de Ginkelse Heide: Polen, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, Nederland en nieuw dit jaar, de vlag van Frankrijk. Bij de luchtlandingen in 1944 sprong namelijk ook een Franse militair, luitenant Yves Hacart. Voordat Hacart op Nederlandse bodem landde, werd hij door vijandelijk vuur dodelijk getroffen. Speciaal voor hem werd door een vertegenwoordiger van de Franse ambassade een krans gelegd. Opmerkelijk genoeg deed Frankrijk bij het spelen van de volksliederen niet mee.

Brigadegeneraal Ron Smits, commandant van de Luchtmobiele Brigade, legde in zijn toespraak een link tussen de bevrijders van toen en nu; zijn militairen die recent vochten voor de vrijheid van Afghanistan. ‘Wat zou het mooi zijn als op een dag Nederlandse militairen als helden zouden worden geëerd in Afghanistan.’

Tandemsprong

De massale dropping van parachutisten bleef tijdens de herdenking achterwege. Wel maakte een handvol militairen een vrije val. Een dag eerder maakten de Tweede Kamerleden Martijn van Helvert (CDA), Andre Bosman (VVD) en de Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra een tandemsprong op de Ginkelse Heide. Dit in het kader van de jaarlijkse NAVO-oefening Falcon Leap. Volgens Hoekstra ging alles ‘very smooth’.

In Oosterbeek, waar zaterdag veel re-enactment militairen op de been waren, is nog tot 26 september de zogenaamde White Ribbon Mile te volgen, die loopt van de Oude Kerk naar een monument aan de Rijn. Het herinnert aan de terugtrekking van Britse en Poolse troepen na het mislukken van de Slag om Arnhem. Ruim 2300 soldaten poogden in de nacht van 25 op 26 september 1944 om met kleine bootjes de Betuwe te bereiken. Langs witte linten konden zij hun weg vinden door de bossen en de uiterwaarden om uiteindelijk bij de rivier te komen. Het was aardedonker, het regende en er was onophoudelijk Duits artillerievuur. Veel militairen overleefden de tocht niet. Volgens de organisatie achter de White Ribbon Mile zoeken ook nu vluchtelingen wereldwijd een goed heenkomen. ‘Mensen, jong en oud, mannen, vrouwen en kinderen, die hun huis of land moeten verlaten. Die op deze reis ontberingen moeten doorstaan van oorlogsgeweld, honger, angst en onzekerheid. En waar misschien geen wit lint is dat kan dienen als levenslijn.’