Vissersactiegroep EMK plaatste maandag een filmpje op Twitter. Een kotter vaart voorbij een windpark op de Noordzee. De tientallen turbines staan stil. Het filmpje was een dag later al meer dan 23.000 keer bekeken. Vorige week bracht een soortgelijk filmpje, gemaakt de Urker visser Cornelis de Vries, een discussie op gang nadat Vis een reactie plaatste. „Stilstaande turbines kunt u het beste filmen op een windstille dag”, schreef de windexpert met een knipoog. Volgens hem is de suggestie die van de filmpjes uitgaat onterecht.

Lees ook

Visser ergert zich aan stilstaande turbines

Vis weet waarover hij praat. Hij was tot vorig jaar directeur van de Nederlandse poot van het Deense energiebedijf Ørsted, naar eigen zeggen wereldwijd marktleider in het opwekken van windenergie op zee. Ørsted is onder meer exploitant van de windparken Borssele 1 en 2 voor de kust van Zeeland, die momenteel in aanbouw zijn. Tegenwoordig werkt Vis bij netbeheerder TenneT, waar hij zich bezighoudt met de aansluiting van toekomstige windparken op zee op het stroomnet op land via energie-eilanden in de Noordzee.

Op persoonlijke titel houdt Vis een blog over energie bij. Op 1 september, zogeheten Duurzame Dinsdag, werd hij daarvoor onderscheiden met het ”duurzame lintje”, een eerbetoon aan mensen die zich op een bijzondere manier inzetten voor een duurzame samenleving. Volgens de organisatie weet Vis „met zijn blog vol feiten het debat over klimaat zuiver te houden op een hele integere manier.” De jury prijst hem ook voor zijn „geduldige uitleg” op soms bijtende Twitterreacties die hij over zich heen krijgt.

Weinig wind

Cornelis de Vries, schipper van de kotter UK 2, was aan het vissen op tong en schol in de Duitse Bocht, zo’n 40 mijl (74 kilometer) ten noorden van de Eemshaven. Er stond weinig wind toen hij zijn filmpje maakte, erkent De Vries, maar volgens hem toch genoeg om de turbines te laten draaien. „Onze indruk is dat ze het grootste deel van de tijd niet draaien. Weggegooid geld dus”, zei de 41-jarige Urker visser tegen het Reformatorisch Dagblad, dat zijn filmpje op rd.nl publiceerde.

Op de Noordzee verschijnen steeds meer windparken en dat geldt zeker voor de Duitse Bocht, het gebied ten westen van Denemarken en ten noorden van Duitsland. „Gigantische parken zijn hier al gebouwd en er komen er nog meer bij. Miljarden euro’s worden daarin gepompt. Als het echt wat oplevert aan energie kan ik me daar nog wat bij voorstellen, maar ik heb mijn twijfels”, aldus De Vries.

„Ik heb goed nieuws. Windturbines op zee produceren veel elektriciteit en dat kun je online zien”, twitterde Jasper Vis. Hij verwees daarbij naar apps van diverse windparken op zee, de website energieopwek.nl en statistieken van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Waarom reageerde u op het filmpje van de visser?

„Omdat er de suggestie vanuit gaat dat windturbines bijna nooit draaien. Dat is te kort door de bocht. Bouwers van windparken hebben maar één manier om geld te verdienen, en dat is door elektriciteit te produceren. Dat geldt voor oudere parken, die nog met subsidie gebouwd zijn, omdat die subsidie gekoppeld is aan de opgewekte hoeveelheid elektriciteit. En dat geldt natuurlijk helemaal voor de nieuwste parken die het zonder subsidie moeten doen.”

U zegt dus dat het vaker wel dan niet waait?

„Ja en dat is logisch. De overheid doet uitgebreide windstudies, met metingen, voordat ze een gebied aanwijst waar een windpark mag worden gebouwd. Daaruit is nauwkeurig bekend hoe vaak en hoe hard het daar waait. Windturbines beginnen, afhankelijk van het type, te draaien tussen windkracht 2 en 3. Ze produceren op vol vermogen bij windkracht 6 á 7. Pas boven windkracht 10 worden de meeste afgeschakeld, maar zo hard waait het niet zo vaak. ”

Waarom klagen vissers dan regelmatig over stilstaande windmolens?

„Dat zou u aan hen moeten vragen. Ik kan me wel voorstellen dat ze een bedreiging zien in het toenemende aantal windparken op zee. In zo’n park mogen ze niet vissen. En ze hebben het toch al niet gemakkelijk, met de brexit (die het vissen in Brits water misschien bemoeilijkt, TR), de aanlandplicht en het verbod op de pulsvisserij.”

Vissers zeggen dat windparken vaak op hun beste bestekken (visgronden) worden gebouwd.

„De hele Nederlandse Noordzee is geschikt om energie op te wekken, want het waait overal ongeveer even hard en de zeebodem is vrij ondiep. Maar de overheid maakt een eigen afweging. Die wijst na een uitvoerig proces de locaties aan. Scheepvaartroutes, de omgeving van boorplatforms en oefenterreinen van defensie vallen af. Het valt wel op dat windparken vaak niet te ver uit de kust worden gebouwd. Dat scheelt natuurlijk in de kosten: de stroomkabels naar de wal hoeven niet zo lang te zijn.”

Klimaatakkoord

In 2030 moet volgens het Klimaatakkoord op het Nederlandse deel van de Noordzee 49 terawattuur (49 miljard kilowattuur) aan energie worden opgewekt. Dit doel staat ook in het Noordzeeakkoord, dat door de visserij niet is ondertekend.

Na 2030 gaat de uitrol van wind op zee verder. Voorzitter Hans Timmer van de Nederlandse WindEnergie Associatie schatte eerder dat in 2050 windparken 20 procent van de Nederlandse Noordzee beslaan.