Het akkoord verschaft Warschau de mogelijkheid gedurende twaalf jaar na de aansluiting bij de EU beperkingen te hanteren ten aanzien van de verkoop aan burgers uit de rest van de gemeenschap. Voor boeren die nu reeds pachter zijn in de voormalige Oostbloknatie, geldt echter een soepeler regeling. Zij kunnen, afhankelijk van welke regio het betreft, al na drie of na zeven jaar eigenaar worden. Die termijn vangt aan bij het ingaan van het pachtcontract en niet pas bij het begin van het Poolse EU-lidmaatschap, waarschijnlijk in 2004.

De uitzonderingsbepalingen zijn totstandgebracht onder druk van vooral Nederland. In Polen wonen en werken naar schatting enkele honderden boeren uit andere lidstaten van de Unie. De meesten van hen komen uit Nederland.

Verheugen noemde donderdag het thans afgeronde dossier „het moeilijkste tot nu toe, zowel politiek als psychologisch.” Het betrokken onderwerp ligt in Polen, dat in de loop van zijn geschiedenis delen moest afstaan aan buren, erg gevoelig. Er leeft vrees dat er straks een uitverkoop van bezittingen plaatsvindt aan rijke West-Europeanen.

Premier Miller toonde zich tevreden over de deal met Brussel. „We mogen zeggen dat pragmatisme en realisme het hebben gewonnen van de emoties”, merkte hij op in een reactie. Hij beschuldigde de sceptici ervan „mythes” in stand te houden om het toetreden tot de EU te belemmeren.

De Rooms-Katholieke Kerk in Polen neemt ondertussen stelling tegen het argument van de tegenstanders dat de Unie „een goddeloze institutie” is. De bisschoppen benadrukken in een verklaring dat de aansluiting de tweedeling binnen het Europa van na de Tweede Wereldoorlog definitief opheft en de vrijheid garandeert die is verworven met de overwinning op het communisme.

De Europese Commissie heeft beloofd een onderzoek te verrichten naar en voor eind mei te rapporteren over hoe Polen omgaat met buitenlandse investeerders. Dit gebeurt op aandrang van Nederland. Dat komt op voor de Europese verzekeraar Eureko, waarin Achmea voor 52 procent participeert. Die wil zijn aandeel in de Poolse branchegenoot PZU verhogen, maar de regering in Warschau verhindert dat.