Björn is gekleed als een Duitse Obergefreiter tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar hij zit pal voor een hypermodern tv-scherm. Nick, in een uniform van 75 jaar geleden, rijdt zijn woonwijk door op een scooter van vandaag. Thomas, in kleding van toen, wordt verwelkomd door zijn vrouw, in kleding van nu.

De foto’s van Menno Bausch die in het Grebbelinie Bezoekerscentrum bij Veenendaal te zien zijn, hebben iets surrealistisch doordat ze twee realiteiten bij elkaar brengen: de werkelijkheid van vijf bange oorlogsjaren die we vooral van zwartwitfoto’s kennen en de werkelijkheid van Nederland ten tijde van de 75e bevrijdingsherdenking.

Dagelijkse omgeving

De re-enactors waren al geruime tijd bezig met de voorbereiding van de herdenkingsactiviteiten. Hun uitrusting moest tiptop in orde zijn, en ze wilden de barre werkelijkheid-van-toen zo levensecht mogelijk uitbeelden, om de oorlog dichtbij te brengen voor generaties die de strijd alleen uit de verhalen van hun voorgeslacht kennen. „Dat is geen spelletje; ze laten zien hoe het was”, zegt conservator Bert Rietberg.

Bausch fotografeert de re-enactors al jaren. De Zeister fotograaf verandert dan in een Official U.S. War Photographer, zodat hij niet opvalt tussen de militairen in historische kledij.

En toen ging alles opeens niet door. De coronacrisis stond geen grootschalige evenementen toe.

Bausch zocht de teleurgestelde re-enactors thuis op en zette hen toch op de foto. Daarvoor werd niet eerst hun huis of tuin omgebouwd tot iets van vroeger; de mannen werden in hun dagelijkse leefomgeving geportretteerd. Sjoerd, gekleed als Canadese 48th Highlander, staat in de achtertuin van zijn ouderlijk huis. Een andere soldaat –camouflagekleuren op zijn gezicht– poseert in zijn huiskamer terwijl zijn vrouw een hedendaagse strijkbout hanteert. Zijn strijdmakker legt zijn geweer aan, schietklaar, terwijl zijn vrouw in alle rust een boek leest. Een ander lijkt uit een raam te willen springen, maar het huis is 21e-eeuws. Bausch staat zelf ook op de foto, terwijl hij zijn vrouw en twee zoons met een oudtijdse camera op de foto zet.

Het klopt allemaal niet helemaal, en daardoor intrigeert het. „Zo’n radio hadden ze tijdens de oorlog niet”, wijst een bezoekertje. Een ander kind ziet nog iets dat niet klopt: „Zo’n glimlach past niet bij de oorlog.”

”Re-enactment at home”, heet het project in de voertaal van de meeste bevrijders. De zestien foto’s zijn tot 5 september te bezichtigen in het bezoekerscentrum op Fort aan de Buursteeg, dat tot de gemeente Renswoude behoort. Buiten worden tenten opgezet en staan oude kanonnen klaar: re-enactors gaan de Tachtigjarige Oorlog uitbeelden. Op kleine schaal.