Waarom de titelpagina van de ”Grote Bijbel” is ‘gefotoshopt’
Een afbeelding op de titelpagina van een Engelse ”Grote Bijbel” uit 1539 is doelbewust aangepast. Daarin is de hand van staatsman Thomas Cromwell zichtbaar.
Dit concludeert dr. Eyal Poleg, historicus aan de Queen Mary University in Londen en auteur van het deze maand te verschijnen boek ”A Material History of the Bible: England 1200-1553”. Het nieuwsplatform Church Times schonk er onlangs aandacht aan.
De Bijbel is in bezit van St John’s College in Cambridge. Op de titelpagina staat Hendrik VIII, van 1509 tot 1547 koning van Engeland, die exemplaren van de ”Grote Bijbel” aan Cromwell en de aartsbisschop van Canterbury, Thomas Cranmer, overhandigt. Cranmer en een man van wie lange tijd werd aangenomen dat het Cromwell was, geven de Bijbel op hun beurt aan leden van de geestelijkheid en de lekenadel.
Veiliger
Dr. Paola Ricciardi, wetenschapper van het Fitzwilliam Museum in Cambridge, analyseerde de titelpagina met moderne technieken. Ze ontdekte dat daarop in de zestiende eeuw verschillende wijzigingen zijn aangebracht. Een portret van Cromwell –het laatst bekende voordat hij in 1540 werd geëxecuteerd– is volgens haar over een andere illustratie heen geplakt. Bij een andere illustratie is zijn afbeelding vervangen door die van een andere adviseur van de koning. Een portret van Jane Seymour, de favoriete vrouw van Hendrik VIII, is aan de titelpagina toegevoegd.
Volgens dr. Poleg voegde Thomas Cromwell het portret van Jane Seymour toe omdat koning Hendrik VIII niet echt ingenomen was met de Engelse Bijbel en de verspreiding ervan onder leken. Door deze ingreep probeerde Cromwell de Bijbel toch aan hem te ‘verkopen’. Cromwell en Cranmer waren wel onomwonden voorstanders van de ”Grote Bijbel”. Verder was het voor Cromwell politiek gezien veiliger om een Bijbel van koning Hendrik VIII te ontvangen dan Bijbels uit te delen aan leken. Daarom moest zijn portret op de titelpagina ‘verhuizen’.
Later werd wetgeving aangenomen om te voorkomen dat vrouwen en de ”lagere orden” de Bijbel zouden lezen, aldus dr. Poleg. „Hendrik VIII was bezorgd dat, als mensen de Bijbel zouden gaan lezen, ze erover zouden gaan praten op een manier die voor hem niet gunstig was.”
Symbool
De ”Grote Bijbel” stamt uit de periode waarin de Tudors regeerden over Engeland en Wales (1485-1603). De uitgave wordt vaak gezien als een symbool van de Engelse Reformatie. Dr. Poleg: „De Bijbel kreeg een plaats in elke parochiekerk, in een tijd dat de meeste kerken geen exemplaar van de Bijbel hadden.”
