Slovenië is een schoolvoorbeeld van politieke stabiliteit. Het land wordt al sinds 1991 geregeerd door de LDS. In dat jaar maakte Slovenië zich los van de Joegoslavische federatie en verwierf het na een oorlog van tien dagen -waarin 62 doden vielen- zijn onafhankelijkheid. Bovendien had diezelfde LDS het de laatste tien jaar binnen de federatie ook al voor het zeggen gehad.

De Sloveense kiezers zijn dan ook uitgekeken op de huidige politici. „Ze zijn het zat om steeds maar weer dezelfde gezichten te zien”, beweert Dusan Reljic van de Stiftung für Wissenschaft und Politik in Berlijn. Aan de andere kant hebben deze mensen wel voor succes en voorspoed gezorgd, vervolgt hij. „Dankzij de huidige machthebbers is Slovenië sinds 1 mei lid van de Europese Unie en kent het land een hoge levenstandaard.”

Slovenië is de rijkste van de jongste nieuwkomers binnen de Unie. Het ”Zwitserland van het Oosten” gold in Brussel dan ook als het braafste jongetje van de klas. Het bruto binnenlands product in het bijna 2 miljoen zielen tellende land bedraagt 12.300 euro per hoofd van de bevolking. Daarmee hebben de Slovenen EU-lidstaten als Griekenland en Portugal al achter zich gelaten.

In Slovenië is er met betrekking tot de EU echter wel een zekere ontnuchtering opgetreden, weet Reljic. „De Slovenen hebben begrepen dat zij niet alleen geld ontvangen, maar ook moeten betalen, omdat hun land bovengemiddeld rijk is.”

Grote thema’s die tot heftige debatten leiden, spelen geen rol bij de komende verkiezingen. Sommige waarnemers omschrijven de campagne dan ook ronduit als saai. Vandaar dat de kwestie over het grensconflict tussen Slovenië en buurland Kroatië weer eens werd opgerakeld, denkt Reljic.

Vorige week woensdag begaf een groepje prominente partijleden van de rechts-liberale Sloveense Volkspartij (SLS) zich naar een partijgenoot, die woont op een omstreden stuk grond aan de grens met Kroatië, dicht in de buurt van de stad Piran. Aangezien zij van mening waren op Sloveens grondgebied te blijven, weigerden ze demonstratief de grensovergang bij Secovije te passeren.

Daarop arresteerde de Kroatische politie de SLS-leden, waarbij partijleider Janez Podobnik licht gewond zou zijn geraakt. Hoewel het gezelschap na een verhoor van vijf uur weer op Sloveens grondgebied werd losgelaten, was de rel compleet.

De actie van de SLS bleek een prachtige verkiezingsstunt. Volgens peilingen kan de partij er nu zeker van zijn de kiesdrempel van 3 procent te halen. Premier Rop kon overigens in vaderlandsliefde niet achterblijven. Dat zou hem immers te veel stemmen kosten. De minister-president bestempelde het Kroatische optreden dan ook als „on-Europees en onvergeeflijk” en haalde zijn ambassadeur uit Zagreb terug. Bovendien zag hij zich genoodzaakt zijn steun aan een toekomstig EU-lidmaatschap van Kroatië in te trekken.

Het grensconflict tussen Slovenië en Kroatië is een erfenis van het uiteenvallen van Joegoslavië. Niet alleen zijn beide landen verdeeld over een strook land, ook kunnen ze het niet eens worden over de visserijrechten in de Golf van Piran. Bovendien eist de Sloveense overheid in deze wateren een vrije doorgang tot de internationale wateren.

Over het geschil wordt onder toeziend oog van Brussel nog steeds gepraat, zegt Reljic. Hij verwacht dat internationale arbitrage uiteindelijk een einde zal moeten maken aan deze „belachelijke” kwestie. Dat nog steeds niet is gebeurd, heeft te maken met de houding van het Kroatische parlement. Voor Zagreb is de zaak juridisch gezien waterdicht en daarom weigeren de parlementariërs concessies te doen.

Een eventueel EU-lidmaatschap van Kroatië betekent niet automatisch een oplossing van het probleem. „In de toetredingscriteria van Kopenhagen staat dat nieuwe lidstaten geen conflicten in de Unie mogen meebrengen. Maar Cyprus is lid geworden met het grootst mogelijke conflict.”

Of de LDS daadwerkelijk de grote verliezer wordt, moet nog blijken. De opiniepeilingen zijn niet betrouwbaar, omdat veel Slovenen nog niet weten op wie ze gaan stemmen. Ook Reljic durft geen voorspellingen te doen. Erg interessant vindt hij die vraag ook niet. Ook al wint de oppositie, dan nog zal er in Slovenië niet veel veranderen. „Slovenië is een soort gesloten winkel. Het land is klein en er wordt sterk corporatief gedacht. De staat heeft nog veel invloed, bijvoorbeeld op de ondernemingen. Slovenië is eigenlijk het tegendeel van het neoliberale model waarin wordt aangedrongen op snelle privatiseringen. Dat heeft geleid tot stabiliteit en relatief hoge werkgelegenheidscijfers.”

Het is overigens maar de vraag of de Slovenen maandag de verkiezingsuitslag te horen krijgen, vertelt Reljic. „De journalisten hebben gedreigd op die dag in staking te gaan omdat de werkgevers weigeren een CAO af te sluiten. Dat betekent dat de bevolking bij buitenlandse media te rade moet gaan.”