Waar zijn we vandaag?

In Hogebeintum, in het Fries Hegebeintum, gemeente Noordoost-Friesland. Inclusief omliggende boerderijen telt het dorp circa negentig inwoners. Hege betekent hoog gelegen, beintum staat voor heem (woonplaats) en bint (buntgras, bentgras).

Wat is de eerste indruk?

Na een bocht voorbij het bezoekerscentrum is er pas goed zicht op de oude kerk boven op de hoge terp. Aan de smalle halve rondweg, Underom geheten, schoffelt een inwoonster in het tuintje voor haar huis. Hogebeintum, omgeven door groene grasvlakten, ademt vooral rust.

Hoe ziet Hogebeintum eruit?

Behalve de laatromaanse kerk uit de twaalfde eeuw staan er op de terp vier woonhuizen, waaronder de vroegere pastorie, en Us Lokaal, tot 1949 een bijgebouw van de kerk, nu dorpshuis. Andere woningen staan aan de Underom. De kerk is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken. Eens per maand wordt er een Friestalige dienst gehouden. De begraafplaats rond de kerk is nog in gebruik voor de dorpelingen.

Hoe is Hogebeintum ontstaan?

Terpen waren woonheuvels die moesten beschermen tegen opkomend zeewater. Die betekenis verloren ze omstreeks 1000 door de aanleg van zeedijken. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw werden ze vaak afgegraven om de vruchtbare aarde. Van de terp van Hogebeintum bleef een steil en markant deel over. De afgraving is voor bezoekers gereconstrueerd. Bij de terp staan ijzeren kipkarretjes op rails waarmee de aarde werd afgevoerd.

Wie leidt ons rond?

Josien Braaksma, penningmeester van de twee verenigingen in Hogebeintum, de dorpsvereniging („Meer een grote buurtvereniging”) en de begrafenisvereniging. Ze ontvangt ons in Us Lokaal. „De huiskamer van Hogebeintum. Met 35 personen zit het echt vol.”

Braaksma en haar man Klaas, beiden opgegroeid in dorpen in de omgeving, kwamen 36 jaar geleden in het buitengebied wonen. Klaas heeft een loonbedrijf, Josien verzorgt de administratie.

Hoe is het wonen in Hogebeintum?

„Heerlijk, rustig. Maar er is ook wel actie als de boeren op het land werken. Hogebeintum heeft een agrarisch karakter, al zijn er nu meer woonboerderijen dan actieve boeren.”

Wat valt op?

In het klinkerpad naar de top van de terp zijn namen en bijbehorende jaartallen verwerkt van adellijke bewoners van de Harsta State, een landhuis net buiten Hogebeintum. Deze in verval geraakte buitenplaats wordt binnenkort gerestaureerd.

Wat moeten we beslist zien?

Bezichtig de kerk met de rouwborden en de herenbank van de Harsta State, adviseert Braaksma. „Verder vinden bezoekers het uitzicht achter Us Lokaal altijd prachtig. Over aardappelvelden en weilanden heen. Hier ligt net de grens tussen akkerbouw en melkveehouderij.” In de verte zijn de kerktorens van Holwerd en Blija zichtbaar. Achter de zeedijk vaart juist de veerboot naar Ameland voorbij, met zijn wit-rode commandobrug. „’s Avonds is van hier het licht van de vuurtoren van het eiland te zien.”

Heeft Hogebeintum toekomst?

„Een huis staat nooit lang te koop. Er zijn altijd mensen die op een rustige plek willen wonen.”

Waarom is Hogebeintum het mooiste dorp van Nederland?

„Als inwoners hebben we niet in de gaten hoe speciaal dit hier is. Het bezoekerscentrum voor achtergrondinformatie en rondleidingen ontvangt jaarlijks 8000 gasten. Van hen horen we wel: Wat is het hier mooi, zo’n rust.”

serie Mooiste dorpen

Dit is het vijfde deel in een serie over plaatsen die zijn genomineerd voor de ANWB-verkiezing ”Mooiste dorp van Nederland”. Volgende week maandag deel 6: Gees (Drenthe).