Christenen in Syrië beschouwen hun land als de bakermat van het christendom. Als gevolg van de burgeroorlog die hun land verscheurde, emigreerden in de afgelopen jaren veel christenen, maar een groot aantal bleef vastberaden in Syrië wonen. Vooral de christenen die in regio’s wonen die door de Koerden worden gedomineerd, blijken hiermee niet onverdeeld gelukkig te zijn.

In dat gebied zijn Syrische Koerden die tot de YPG-militie behoren actief. Turkije beschouwt deze militie als een verlengstuk van Koerdische opstandelingen in eigen land.

De World Council of Arameans (WCA) bracht onlangs een fenomeen onder de aandacht waar veel christenen niet openlijk over durven te spreken. De Syrische Koerden die tot de YPG-militie behoren, bouwen onderaardse tunnels in gebieden die ze in bezit hebben genomen.

De Britse journalist Anthony Loyd rapporteerde hierover al in februari 2019 in The Times. Toen hij het Syrische Qamishli bezocht, hoorde hij lokale christenen klagen over „een uitgebreid netwerk van tunnels” dat de Koerden zouden aanleggen onder hun eigendommen.

Mor Maurice Amsih, de Syrisch-orthodoxe bisschop in deze regio, had in december 2018 de Koerden al veroordeeld omdat zij probeerden een tunnel te graven onder een eeuwenoud christelijk kerkhof in Qamishli. Volgens de WCA zijn de YPG-Koerden van plan om op deze manier de door christenen bewoonde regio’s in oorlogszones te veranderen. De christenen zullen dan vervolgens deze gebieden verlaten met achterlating van hun bezittingen.

Onaangenaam verrast

Net als elders in het Midden-Oosten werden ook de christenen in Syrië onaangenaam verrast door het besluit van de Turkse president Erdogan om de Hagia Sophia weer te in gebruik te nemen als moskee. De Syrische christenen kwamen met een bijzonder antwoord op wat zijn zagen als een Turkse provocatie. Ze besloten op Syrisch grondgebied een exacte replica van de Hagia Sophia te bouwen. Dit project kan rekenen op de steun van onder meer Rusland. Het zou een indirect antwoord van Moskou zijn op Erdogans besluit om van de Hagia Sophia weer een moskee te maken. The Greek City Times berichtte dat dit project ook kan rekenen op de medewerking van de Syrische regering die door Rusland wordt gesteund.

Volgens het Libanese al-Modon-persagentschap is het idee om een kopie van de Hagia Sophia te bouwen afkomstig van Nabeul al-Abdullah, de leider van een militie in Syrië die het regime van Assad steunt. Hij zou zijn plan besproken hebben met Nicolos Baalbaki, de Grieks-orthodoxe bisschop van het Syrische Hama. Nadat deze hiervoor zijn toestemming had verleend, besprak al-Abdullah zijn plannen met in Syrië gelegerde Russische militairen, die meteen enthousiast waren.

De Hagia Sophia zal gebouwd worden in de Syrische plaats al-Suqaylabiya, waar de meerderheid van de ruim 17.000 inwoners lid is van de Grieks-Orthodoxe Kerk. Al-Abdullah schonk de kerk het land waarop de Hagia Sophia kan worden gebouwd.

De Arabische krant Rai al-Youm schreef dat de Russische politicus Vitaly Milonov, lid van de Doema, zijn steun heeft uitgesproken voor het project. Volgens hem is Syrië bij uitstek geschikt voor de bouw omdat in dit land „een vreedzame en positieve interreligieuze dialoog mogelijk” is.