De Nederlandse belangen zijn geborgd in het miljardenpakket, stelde premier Mark Rutte dinsdagochtend na de beëindiging van de moeizame, slopende EU-top. Het topoverleg kwam pas na ruim vier dagen onderhandelen ten einde. De 27 Europese regeringsleiders kwamen uiteindelijk tot een akkoord over een herstelfonds van 750 miljard euro en een meerjarenbegroting van 1074 miljard euro.

Voordat Rutte instemde met het pakket van 1824 miljard euro, heeft hij eerst een aantal tegemoetkomingen geëist en gekregen. Zo mag Nederland de jaarlijkse korting op de EU-afdracht behouden, terwijl andere lidstaten juist van die kortingen af wilden. De korting stijgt van zo’n 1,5 miljard euro naar ruim 1,9 miljard euro. Ook de andere leden van de ”zuinige vier”, bestaande uit Denemarken, Nederland, Oostenrijk en Zweden, boekten op dit punt succes. De korting van Oostenrijk is zelfs bijna verdubbeld, van 287 miljoen euro naar 565 miljoen euro.

Daarnaast mag Nederland 25 procent van de douaneheffingen houden; voorheen was dit 20 procent. Deze heffingen die Nederland namens Brussel int, vooral in de Rotterdamse haven, wilde de Europese Commissie eerder nog verlagen naar 10 procent.

Ook wilde Nederland, samen met de rest van de ”zuinige vier”, dat een lidstaat hervormingen doorvoert voordat die subsidie uit het herstelfonds kan ontvangen. De mogelijkheid is er voor lidstaten om aan de ‘noodrem’ te trekken als er verdenkingen zijn dat niet aan de strenge voorwaarden wordt voldaan. De potentie en dreiging van zo’n noodrem zal al voor het gewenste effect zorgen, aldus Rutte. Het is volgens de premier wel mogelijk dat deze eis voor Nederland averechts werkt, bijvoorbeeld doordat andere EU-landen hervormingen eisen rond het Nederlandse ‘belastingparadijs’.

Concessie

Naast deze tegemoetkomingen, heeft Rutte ook een aantal verliezen geleden. Nederland wilde dat het herstelfonds van 750 miljard alleen uit leningen zou bestaan, niet uit subsidies. Uiteindelijk heeft Den Haag ingestemd met 390 miljard euro aan subsidies; de rest bestaat uit leningen. Deze uiteindelijke verdeling is niet alleen aan de kant van Rutte een concessie, maar ook aan de zijde van de Franse president Emmanuel Macron. Hij wilde juist minimaal 400 miljard aan subsidies.

Daarnaast is de meerjarenbegroting uitgekomen op een bedrag van 1074 miljard euro, terwijl Nederland dit juist wilde verlagen naar 1050 miljard euro. Het overeengekomen budget is wel lager dan het voorstel van 1100 miljard euro van de Commissie. Daardoor moest er in een aantal fondsen worden gesneden. Ook dat is in het nadeel van Nederland, want de door Den Haag geliefde initiatieven rond klimaat, innovatie en gezondheid ontvangen significant minder budget.

Het akkoord maakt ook de weg vrij voor de Commissie om eigen middelen, vaak gezien als EU-belastingen, te introduceren. Dat zag Den Haag begin deze maand nog niet zitten. Ondanks deze verliezen, blijft Rutte erbij dat Nederland onder de streep gunstig uitkomt.

Wat Nederland eiste

Korting behouden op EU-afdracht

Meerjarenbegroting van 1050 miljard euro

Herstelfonds met alleen leningen; geen subsidies

Hervormingen in ruil voor financiële steun

Wat Nederland kreeg

Hogere korting op EU-afdracht

Meerjarenbegroting van 1074 miljard euro

Herstelfonds met 390 miljard euro aan subsidies; 360 miljard euro aan leningen

Hervormingen in ruil voor financiële steun