De wet van Louisiana was de eerste abortuszaak die het Hooggerechtshof in de nieuwe samenstelling moest behandelen. Doordat president Trump twee nieuwe, conservatieve rechters heeft benoemd, was de algemene verwachting dat de opperrechters de strakke regelgeving in de zuidelijke staat zou goedkeuren.

Verrassend is dat opperrechter John Roberts, die bekend staat als conservatief, met de vier progressieve rechters meestemde. Toen het hof zich in 2016 boog over een striktere abortuswet in de staat Texas, was hij juist een van degenen die deze wilde goedkeuren. Het hof schrapte die wet.

Juist die uitspraak is voor Roberts nu de reden om in de actuele kwestie met zijn progressieve collega’s mee te gaan. Hij gebruikt een strik juridisch argument: de wet van Louisiana is bijna identiek aan die van Texas. Als die toen werd verworpen, moet de nieuwe wet ook van tafel, vindt Roberts, ook al was hij het destijds oneens met de inhoud van de Texaanse wet.

De nieuwe wet uit Louisiana bepaalt dat abortussen alleen uitgevoerd mogen worden door artsen die formele toegangsrechten hebben tot ziekenhuizen in een straal van 30 kilometer van de plek waar de abortus plaatsvindt. Die rechten hebben zij nodig voor het geval er complicaties optreden. In de praktijk krijgen abortusartsen die rechten vaak niet, omdat ziekenhuizen vanwege hun godsdienstige bezwaren geen patiënten toelaten bij wie complicaties door een abortus optreden. Dit zou leiden tot sluiting van enkele abortusklinieken in de staat Louisiana.

Het is de eerste keer dat Roberts in een abortuszaak meestemt met de progressieve rechters. Dat zou erop kunnen duiden dat hij wil voorkomen dat het Hooggerechtshof het imago krijgt een speelbal te zijn van de politiek. Sinds de benoeming van twee nieuwe rechters door president Trump beweerden conservatieve Republikeinen dat zij het nu voor het zeggen hebben in het hoogste Amerikaanse rechtscollege.

De Amerikaanse prolife-beweging is zeer teleurgesteld over de uitspraak. De woordvoerder van de organisatie National Right to Life, Carol Tobias, zei verbijsterd te zijn. „Het leven is onbeschermd en vrouwen worden aan hun lot overgelaten.” De voorzitter van de Ethische Commissie van de Zuidelijke Baptisten. Russell Moore, is ontsteld over de uitspraak en vooral over de positiekeuze van opperrechter Roberts. President Trump liet via Twitter weten dat het tijd wordt dat Roberts opstapt. De prochoice-beweging is blij met de beslissing van het Hooggerechtshof.

De president beloofde destijds tijdens zijn verkiezingscampage dat hij zoveel mogelijke conservatieve rechters zou benoemen. Die belofte, feitelijk de belangrijkste voor veel kiezers, heeft hij ingelost. Bij de verschillende gerechtshoven en federale rechtbanken zijn inmiddels in totaal 200 conservatieve rechters aangesteld. Ook benoemde Trump Neil Gorsuch en Brett Kavanaugh, beiden conservatief, als opperrechter.

Conservatieve Amerikanen waren daar dankbaar voor omdat het Hooggerechtshof daardoor een conservatieve meerderheid kreeg, met als gevolg dat ethische kwesties niet meer door een libertijnse meerderheid in het hof zouden worden afgewikkeld.

Met het verwerpen van de wet van Louisiana zijn de conservatieve Amerikanen in korte tijd voor de tweede keer teleurgesteld over de afwikkeling van een ethisch beladen onderwerp. Recent bepaalde het Hooggerechtshof dat homo’s en transgenders niet mogen worden ontslagen wegens hun geaardheid. Dat vonnis werd geschreven door opperrechter Gorsuch die Trump zelf heeft benoemd.

Inmiddels is bij conservatieve Amerikanen onrust ontstaan over de abortuskwesties die het Hooggerechtshof –naar verwachting– nog moet behandelen. Momenteel liggen er zestien zaken bij de verschillende hoven van beroep. Wanneer zo’n rechtscollege uitspraak heeft gedaan, zal naar alle waarschijnlijkheid de verliezende partij steeds naar het Hooggerechtshof stappen.

De prolife-beweging is er na de uitspraak van deze week bepaald niet gerust op dat het Hooggerechtshof dan een goede beslissing neemt. „Het vertrouwen in de opperrechters is flink afgenomen”, aldus Carol Tobias