Twee jaar geleden ontstond er enige opschudding na berichten dat een van de belangrijkste verdachten van de aanslag op een uitgaansgelegenheid op het Indonesische eiland Bali zich in Suriname zou ophouden. Maar het bleek om een misverstand te gaan: in de wijk Blauwgrond in Paramaribo woont een naamgenoot van de moorddadige extremist.

Moslims in Suriname hebben weinig op met de islamitische heilige oorlog die elders in de wereld tegen christenen en westerse landen wordt gevoerd. Direct na de aanslagen van 11 september 2001 in de Verenigde Staten veroordeelden de acht belangrijkste moslimgroeperingen, verenigd in de Madjlies Moesliemien Suriname (MMS), de gruwelijke daad.

„Welke religie je ook aanhangt, allemaal hebben ze als kern dat je je naasten lief moet hebben. Het is een schande dat terroristen met de koran in de hand mensen vermoorden. Ze moeten mij eens komen uitleggen hoe ze dat willen verantwoorden. Gij mensen, wij hebben u geschapen uit een man en een vrouw en wij hebben u gemaakt opdat gij elkaar respecteert”, citeerde moslim Moestafa Fatamohammed destijds uit de koran. „We gebruiken hier ons verstand en doen niet mee aan de godsdienstwaanzin.”

In een land waar behalve moslims voornamelijk hindoes (circa 27 procent van de bevolking) en christenen (45 procent) wonen en waar naar schatting 6 procent van de bevolking de zogeheten natuurreligies aanhangt, is het opmerkelijk dat religieuze conflicten nooit voorkomen. Het is iets waar Surinamers trots op zijn. Vaak wordt verwezen naar de moskee en de synagoge die gebroederlijk naast elkaar staan in de Keizerstraat in de hoofdstad.

De meeste moslims zijn Javanen, van de 140.000 Hindoestanen leeft naar schatting 20 procent volgens de regels van de islam, evenals een handjevol creolen. Er bestaat in Suriname wel enige zorg over de mogelijke opkomst van het extremisme binnen de islam, vooral bij de Amerikanen, die de Surinaamse regering onder druk zetten om dit de kop in te drukken. Zo gaan er geruchten dat in een moskee aan de J. S. Greenstraat in de wijk Blauwgrond individuen zijn die wel enige sympathie tonen voor de strijd die hun broeders in de Arabische wereld voeren. Vorig jaar leidde dat in het diepste geheim tot een aanhouding, maar voorzover bekend heeft het onderzoek dat daarop volgde geen enkele zorgwekkende aanwijzing opgeleverd.

„Binnen de MMS heb je natuurlijke conservatieve en minder conservatieve stromingen”, zegt Ramon Kartoredjo, die zichzelf tot de „iets conservatieven” rekent. „Maar we leven in een ander werelddeel dan onze Arabische broeders, in een land dat een multireligieuze samenleving heeft. We moeten ons dus aanpassen en anderen in hun waarde laten, zoals de andere groeperingen ons ook in onze waarde laten. Er zijn hier bijvoorbeeld moslimvrouwen die een hoofddoek dragen. Niemand die daar bezwaar tegen heeft. Net zoals wij geen enkele moeite hebben met de geloofsuitingen van christenen en hindoes.”

Kartoredjo is wel bang dat de steeds nadrukkelijker wordende invloed van de Verenigde Staten in de wereld het extremisme juist zal aanwakkeren. „Ook in Suriname. De Amerikanen willen onder Bush greep krijgen op de rest van de wereld en het liefst de islam uitroeien. Dat vloeit voort uit angst die is ontstaan doordat juist Bush en de zijnen niet in staat zijn zich aan te passen aan en zich in te leven in andere religies. In Suriname willen de Amerikanen hun zin doordrukken door te proberen de autoriteiten ervan te overtuigen dat ook hier het moslimgevaar op de loer ligt. Daarmee lopen ze juist het risico haatgevoelens aan te wakkeren. Misschien moeten Bush en Osama bin Laden eens samen in Suriname komen kijken hoe je met uiteenlopende en uitgesproken ideeën toch vreedzaam naast en met elkaar kunt leven.”

Dat in Nederland een man van Surinaamse afkomst met extremistische ideeën is aangehouden omschrijft Kartoredjo als toeval. „Daar mogen geen verkeerde conclusies uit worden getrokken. Het is niet anders dan dat er een Nederlander, een Zweed of een Amerikaan om die reden wordt opgepakt. Het gaat slechts om individuen die er, om welke reden dan ook, merkwaardige en gevaarlijke denkbeelden op nahouden.”