Begin februari, bij de start van een nieuwe beursmaand, zat ik met de armen over elkaar te wachten tot de aandelenkoersen zouden gaan dalen. In China was het publieke leven lamgelegd door een nieuw, besmettelijk virus, dus het kon niet lang duren voordat die economische schok over de rest van de wereld zou uitwaaieren.

Het duurde iets langer dan ik had gedacht, maar in de laatste week van februari begon een koersval op de beurs die herinneringen opriep aan de kredietcrisis in 2008.

Uiteindelijk zou de AEX-index dalen naar 400 punten, een verlies van meer dan 25 procent in korte tijd. Het voorspelde weinig goeds voor de nabije toekomst, maar verliep geheel volgens verwachting. Kort daarop, op het moment dat het coronavirus ook hier toesloeg, veerden de koersen echter weer op.

In gedachten voer ik voor de aardigheid wel eens een denkbeeldig gesprek met een econoom in het jaar 2005. Daarbij probeer ik me zijn hoongelach voor te stellen wanneer ik opper dat de hypotheekrente richting de 1,5 procent gaat zakken en de spaarrente zelfs op nul eindigt. Vijftien jaar geleden zou niemand dat voor mogelijk hebben gehouden, om de eenvoudige reden dat het niet eerder was vertoond. Datzelfde geldt voor de negatieve olieprijs die we onlangs even zagen op de Amerikaanse termijnmarkt.

Rood

Op dit moment staan alle economische seinen op rood. Winkeliers zien hun omzet kelderen, bedrijven liggen stil of draaien een minimale productie, theaters, sportscholen en horeca gaan een ongewisse toekomst tegemoet. In het kielzog daarvan dreigt een regen aan ontslagen en faillissementen, waarbij zelfs al gesproken wordt over een toename van het aantal werklozen met een half miljoen.

De coronacrisis is een wereldwijde crisis met één heel onzekere variabele. Versoepeling van de quarantainemaatregelen zou kunnen leiden tot een stijging van het aantal ziektegevallen, waardoor we terug bij af zijn. Daarnaast wordt gevreesd voor een tweede ziektegolf in het najaar die voor tal van bedrijven de nekslag zou betekenen. Nu nog teren ondernemers en freelancers op eigen vermogen en steunmaatregelen, maar dat lijkt in veel gevallen slechts uitstel van executie.

In zekere zin kun je dit tijdvak beschouwen als een soort stilte voor de storm, een relatief rustige periode waarin de economische verliezers van de crisis nog schuil gaan achter cijfers en prognoses. Ondertussen heeft de AEX een flink deel van het verlies alweer goedgemaakt, alsof op de aandelenmarkt de gedachte heeft postgevat dat de gevolgen wel zullen meevallen en we het ergste reeds achter de rug hebben.

Zo lijken de financiële markten losgezongen van de reële economie en gelden ze niet langer als graadmeter voor economische groei en verwachte bedrijfsresultaten.

De betrekkelijke rust op de beurs zou in een ander tijdperk geruststellen, nu vergroot het alleen maar het gevoel dat ook dit laatste kompas hapert op weg naar een ongewisse toekomst.

De auteur is publicist. Voor eerdere columns zie rd.nl/hormann.Reageren? hormann@refdag.nl