Dat zei minister Zalm van Financiën, tevens vice-premier, dinsdagmorgen in een toelichting op de Troonrede en de Miljoenennota. Zalm (VVD) reageerde meteen op de tegenbegrotingen die door PvdA, GroenLinks, SP en ChristenUnie zijn ingediend. „Mijn grote bezwaar daartegen is dat zij zich sterk richten op de hogere inkomens. Door het aanpakken van de hypotheekrenteaftrek en het verminderen van de mogelijkheden tot pensioenopbouw maken deze partijen het in Nederland onaantrekkelijk om carrière te maken. Dat is op de lange termijn slecht voor onze economie.”

Dat het „met de beeldvorming van dit kabinet nog niet geweldig gaat”, moest Zalm toegeven. „Een meerderheid van de bevolking is tegen ons beleid. Maar ik constateer tevens dat eveneens een meerderheid overtuigd is van de noodzaak tot stevige ingrepen. Dat wij met de wijze waarop wij het aanpakken, verzet ontmoeten, verbaast me niet. Dat heeft elk kabinet dat moet bezuinigen.”

Zalm wil de economie versterken door inactieven actief te maken, door loonmatiging bij overheid en bedrijfsleven, door productiviteitsverhoging, door het stoppen van de fiscale begunstiging van VUT en prepensioen en door aanpassing van de werkloosheids- en arbeidsongeschiktheidswetgeving.

In de Troonrede sprak koningin Beatrix vanmiddag van „een ambitieuze agenda van hervormingen.” Behalve op versterking van de economie zet het kabinet in op een veiliger samenleving, op een slagvaardiger overheid en op een beter functionerende democratie. Tot dat laatst behoren met name de plannen van minister De Graaf van Bestuurlijke Vernieuwing voor een ander kiesstelsel en de gekozen burgemeester.

Het beleid van het kabinet leidt ertoe, aldus de macro-economische verkenning (MEV), dat gezinnen er volgend jaar gemiddeld 0,75 procent in koopkracht op achteruitgaan. De koopkrachtdaling komt hard aan bij uitkeringsgerechtigden zonder kinderen en bij werknemers in de collectieve sector. Ouderen en huishoudens met een laag inkomen en met kinderen gaan er het minst op achteruit, omdat het kabinet ervoor heeft gekozen de aantasting van hun koopkracht gedeeltelijk te compenseren.

Bezuinigingen en hervormingen bewerken overigens niet dat het kabinet een sluitende begroting heeft. In 2005 bedraagt het financieringstekort 2,6 procent van het bruto binnenlands product. Eind dat jaar zal de staatsschuld naar verwachting 229,9 miljard euro bedragen, ruim 12 miljard meer dan dit jaar.

Met een economische groei van 1,5 procent volgend jaar spreekt Zalm van een voorzichtig economisch herstel. Dit jaar komt de groei uit op 1,25 procent, vorig jaar lag hij op min 0,9 procent. Het herstel van de economie komt vooral op het conto van de toegenomen export. Tot groei van de binnenlandse consumptie en een toenemende hoeveelheid investeringen door het bedrijfsleven heeft de exportgroei tot nu toe niet geleid. „Maar gewoonlijk komen die er met enige vertraging achteraan”, aldus Zalm.

De oppositiepartijen hebben uiterst kritisch gereageerd op Troonrede en Miljoenennota. PvdA-leider Bos hekelde dinsdag de houding van het kabinet tegenover de sociale partners. „Juist als het slecht gaat met de economie heb je bondgenoten nodig, geen tegenstanders.” De coalitiefracties wezen erop dat het kabinet zijn beleid beter aan de burger moet verkopen.