Daarvoor waarschuwde hoogleraar acute ouderenzorg Bianca Buurman maandag tijdens een bijeenkomst in het Tweede Kamergebouw.

Deels dient de sector zich voor te bereiden op een tweede coronagolf, terwijl de reguliere zorg die door de crisis is afgeschaald ook weer dient te worden hervat. Buurman wees erop dat over de langetermijneffecten van de pandemie nog veel onduidelijkheden zijn.

Zo zou het verplegen van coronapatiënten die revalidatiezorg nodig hebben structureel een van de nieuwe taken van verpleegkundigen kunnen zijn. Daarnaast zijn er signalen dat ouderen met een indicatie voor verpleeghuiszorg toch langer thuis willen blijven uit vrees na een verhuizing naar een woonzorgcentrum eerder besmet te raken. „Als dat zo is, verhoogt dat de druk op de wijkverpleging nog meer”, zei Buurman. De hoogleraar pleitte voor een verstandig arbeidsmarktbeleid.

De schaarste aan verpleegkundigen is volgens haar een complicerende factor, want al voor de coronacrisis was er een personeelstekort. „We moeten de verzorgenden en verpleegkundigen zoveel mogelijk voor de sector zien te behouden”, zei Buurman in antwoord op Kamervragen. Dat vraagt volgens haar om goede arbeidsomstandigheden. Verpleegkundigen moet door kunnen stromen naar hogere functies en er moet op de werkvloer meer ruimte komen voor het volgen van hun eigen professionele inzichten, waarschuwde Buurman.

Ondanks verwoede pogingen van Kamerleden weerstond de hoogleraar de verleiding om op de stoel te gaan zitten van het RIVM dat de richtlijnen opstelt voor het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen in de zorg. Aan de bestaande richtlijnen voor zorgwerkers buiten het ziekenhuis is recent in een voetnoot de zinsnede toegevoegd dat zorgwerkers ook recht hebben op bijvoorbeeld mondmaskers als zij vanuit een professionele inschatting tot de slotsom komen dat ze die nodig hebben. Is dat voldoende helder en werkbaar, en gaat dat wel ver genoeg?, wilde de Kamer weten. „Moeilijk te zeggen”, reageerde Buurman, omdat het ondersteunen van zorgwerkers ook een taak van de werkgever is.

De PVV ijvert al geruime tijd voor verplichte mondkapjes binnen en buiten de zorg en polste naar Buurmans standpunt in dezen. De hoogleraar zei daarop dat zorgwerkers er ook voor moeten kunnen kiezen hun masker af te zetten. „Bijvoorbeeld in situaties waarin de veiligheid niet in het geding is en de non-verbale expressie heel belangrijk is, zoals in de contacten met patiënten met dementie.”

Buurman beaamde wel dat over de verspreiding van het virus nog niet alles bekend is. Onduidelijk is nog hoe het zit met de besmettelijkheid in de fase voordat patiënten duidelijke ziektesymptomen gaan vertonen. Buurman is betrokken bij een onderzoek dat duidelijk moet maken waardoor het virus zich in verpleeghuizen zo snel heeft kunnen verspreiden. De uitkomsten ervan zouden ertoe kunnen leiden dat er in de zorg nog frequenter mondkapjes gedragen gaan worden.

Buurman ging ook niet mee met de wens van FVD om structureel alle verpleeghuisbewoners en verpleegkundigen te testen op corona. Ze waarschuwde dat meer testen niet de ultieme garantie is dat de overheid de verspreiding van het virus nauwlettend weet te volgen en waarschuwde voor schijnveiligheid. Het blijft volgens Buurman belangrijk om patiënten te testen op het moment dat er een serieuze verdenking op besmetting is.