Ultrarechts boekt winst in Duitse deelstaten
De ultrarechtse partijen NPD en DVU hebben zondag bij de verkiezingen in de Duitse deelstaten Saksen en Brandenburg goed gescoord. Er was al voorspeld dat deze ’protestpartijen’ winst zouden boeken, evenals de ex–communistische PDS. Toch is vooral de winst van de NPD in Saksen (9,2 procent van de stemmen) voor velen een schok.
De SPD van bondskanselier Schröder en de landelijke oppositiepartij CDU leverden in. Ondanks hun verliezen kunnen de in Brandenburg regerende SPD en de in Saksen regerende CDU wel aan de macht blijven.
Schröder zei maandagochtend tevreden te zijn met het resultaat van zijn partij in Brandenburg. Hoewel de SPD verlies leed, was ook partijleider Müntefering ingenomen met de uitslag. Volgens hem is de partij uit het ’diepste dal’ geklommen en groeit het begrip voor de hervormingsplannen van de regering.
De Saksische CDU–premier Georg Milbradt zei dat hij er meer dan tot dusver op zou letten dat de bevolking overtuigd moet worden van de hervormingspolitiek van zijn partij. Milbradt moet op zoek naar een coalitiepartner omdat zijn partij de absolute meerderheid kwijt is. De SPD heeft zich daarvoor aangeboden.
Veranderingen zijn nodig, benadrukken de kranten in hun commentaren. „Niets zou nonchalanter zijn dan na deze verkiezingen tot de orde van de dag over te gaan", schrijft de Münchner Merkur over de ’diepe vertrouwenscrisis met de gematigde en serieuze partijen’ en het ’dramatische tekort aan democratisch bewustzijn’. Volgens Die Welt is de CDU duidelijk gemaakt dat de „verkiezingen in Saarland de laatste geweest zijn waarbij zij nog kon lachen".
Die Welt wijst erop dat de SPD van bondskanselier Schröder in Brandenburg weliswaar de grootste partij blijft en dat zij misschien de neiging heeft dat uit te leggen als overwinning in de crisis rond de bezuinigingsplannen van de regering. „Maar ook zij heeft verloren en in Saksen dreigt haar een bestaan net boven de NPD. Geen van de volkspartijen kan nog triomferen. Dat is de trend die het Oosten laat zien."
Prsident Köhler waarschuwde voor paniek. De politiek moet het door de kiezers afgegeven signaal wel serieus nemen en zij moet vragen naar de redenen van de wijzigingen in de kiezersgunst, zei hij.
De neonazistische NPD haalde in Saksen 9,2 procent en komt daarmee voor het eerst sinds 1968 weer in een regionaal bestuur. Vijf jaar geleden behaalde de anti–immigrantenpartij slechts 1,4 procent van de stemmen. De sinds veertien jaar alleenregerende CDU zag de aanhang dramatisch slinken van 56,9 in 1999 tot 41,1 procent. De PDS boekte een kleine winst en ging van 22,2 naar 23,6 procent. De SPD verloor bijna 1 procent en komt vlak boven de NPD uit op 9,8 procent.
Een mogelijke coalitiepartner van de CDU zou de liberale FDP kunnen zijn. Die haalde met 5,9 procent net de kiesdrempel van 5 procent. Ook de Groenen kwamen met 5,1 procent op het nippertje over de kiesdrempel.
In een verkiezingsuitzending liep een optreden van de ultrarechtse NPD–voorman Holger Apfel uit op een relletje. De vertegenwoordigers van de andere partijen verlieten de studio toen Apfel zei dat „dit een mooie dag was voor alle Duitsers die nog Duits willen zijn".
De inwoners van Brandenburg kozen ervoor de SPD als grootste partij te handhaven, maar de sociaal–democraten zagen de steun wel slinken van 39,3 tot 31,9 procent. De PDS boekte winst door van 23,3 procent naar 28 procent te stijgen en wordt daarmee de tweede partij. De met de SPD regerende CDU viel van 26,6 terug op 19,4 procent.
De xenofobe Duitse Volksunie (DVU) boekte winst en ging van 5,3 naar 6,1 procent. In Brandenburg wordt algemeen verwacht dat de zogeheten ’grote coalitie’ van CDU en SPD zal doorregeren, maar de SPD zei met zowel CDU als PDS te zullen onderhandelen. In Brandenburg bleven zowel de liberalen als de Groenen onder de kiesdrempel.
Peilingen hadden eerder al uitgewezen dat de extreem rechtse of linkse protestpartijen het goed zouden doen. In de voormalige DDR heerst grote onvrede over de slechte situatie op de arbeidsmarkt en het bezuinigings– en economisch hervormingsbeleid van bondskanselier Schröder. In het oosten van de Bondsrepubliek wordt al wekenlang massaal geprotesteerd tegen Schröders beleid.