Als Amerikanen spreken over de „grote oorlog”, hebben ze het niet over één van de twee wereldoorlogen die de geschiedenis van de twintigste eeuw stempelden. Voor hen is de burgeroorlog van 1861 tot 1865 de meest ingrijpende strijd geweest. Niet de presidenten Wilson of Roosevelt, die respectievelijk tijden de Eerste en de Tweede Wereldoorlog het land bestuurden, voeren de lijst van meest populaire presidenten aan, maar Abraham Lincoln, die tijdens de burgeroorlog regeerde. Voor het grote gevecht in de 19e eeuw is veruit de meeste aandacht.

Emeritus hoogleraar geschiedenis Bruce Buchanan van de University of Texas stelt vast dat er in Amerika een bepaalde moeheid is om de oorlogen met militair vertoon of met herdenkingsbijeenkomsten te herinneren. „Militaire parades zijn in de VS taboe. President Trump heeft even gespeeld met de gedachte om er een te houden. Maar al snel liet hij het idee varen; hij kreeg de handen daarvoor niet op elkaar. Veteranen hebben zeker aanzien in de VS. Maar een parade om de oorlog te hedenken, wil men niet.”

Invasie

Daarnaast wijst Buchanan op het Amerikaans isolationisme. „Amerikanen denken eerst en vooral aan hun eigen land. Alles wat er buiten hun eigen grenzen gebeurt, is voor hen van tweede orde. Zeker als het gaat om staten of gevechten aan de overzijde van een oceaan. Daar denken ze liever niet aan, ook al hebben die duizenden soldaten het leven gekost.”

Als voorbeeld noemt de Texaanse historicus de aandacht in de media voor de herdenking, vorig jaar, van de invasie in Normandië, waarbij president Trump aanwezig was. „Dat was goed voor een klein nieuwsbericht. Grote verhalen over die invasie zag je niet in de kranten.”

De duizenden Amerikanen die naar Frankrijk waren gereisd om de herdenking bij te wonen, waren volgens Buchanan vooral veteranen of nabestaanden van hen. „Anders dan in Europa, zijn veteranen van de Tweede Wereldoorlog in de achterliggende decennia nauwelijks op scholen uitgenodigd om hun verhaal te vertellen.”

Het besef dat het begin jaren veertig om een oorlog op afstand ging, is volgens Buchanan bovendien versterkt doordat er in de Verenigde Staten zelf geen verwoestingen waren. „Vernielde gebouwen, bruggen en wegen geven de oorlog een gezicht. Dergelijke schade ontbrak in Amerika.”

De enige gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog die er naar het oordeel van de bejaarde historicus bij de Amerikanen diep inhakte, was de aanval van Japan op de Amerikaanse vloot in Pearl Harbor op zondag 7 december 1941. Daarbij vielen 2402 doden en 1282 gewonden. „Dat bracht niet alleen de schrik dat de VS in de oorlog betrokken raakte maar –nog traumatischer– het gevoel van onaantastbaarheid en trots werd daar diep geraakt. Vandaar dat voor dat moment uit de Tweede Wereldoorlog in de VS nog steeds veel aandacht is.”

Vietnamtrauma

Historicus Jeff Taylor van Dordt College in Sioux Center ziet meer oorzaken. Volgens hem vinden Amerikanen het moeilijk om na de Koude Oorlog te herdenken dat ze tijdens de Tweede Wereldoorlog streden tegen Duitsland, dat nu een NAVO-partner is, en samenwerkten met Rusland, dat nu een tegenstander is.

Het meest van invloed is volgens Taylor het Vietnamtrauma. „Nog steeds hebben Amerikanen dat niet verwerkt. Oorlog is sindsdien niet langer winnen, maar vooral verliezen. Voor de militairen die dit conflict hebben doorstaan, is nog steeds waardering, maar voor het fenomeen oorlog is dat er niet. Amerikanen denken liever niet aan vechten. Er is breed in de samenleving een streven naar een betere wereld. Dat er een leger moet zijn, is voor Amerikanen overigens geen vraag. Maar dat is er voor hen feitelijk alleen om de eigen belangen te verdedigen.”

Halfstok

Calvin Jillson, politicoloog aan de Southern Methodist University in Dallas, zegt dat de neiging tot isolationisme onder de regering-Trump sterker is geworden. „De stemming is: waarom zouden we de Tweede Wereldoorlog herdenken. Die heeft alleen maar geld en levens gekost en die heeft beslist geen betere wereld gebracht. Dan wordt meestal gewezen op de komst van internationale bondgenootschappen en instellingen zoals de VN, de NAVO, de Wereldhandelsorganisatie enzovoort. Die hebben Amerika vooral geld gekost, maar geen voordeel opgeleverd. Dus eerder de vlag halfstok, dan hoog in top.”