Jiang, wiens ambtstermijn als voorzitter van de legercommissie eigenlijk pas in 2007 afloopt, heeft zijn ontslag ingediend tijdens de donderdag begonnen jaarvergadering van het 198 leden tellende Centraal Comité van de Chinese Communistische Partij. De regering heeft dit zondag, op de slotdag van de vergadering, bekendgemaakt.

Jiang werd door het persbureau Xinhua, dat zijn aftreden wereldkundig maakte, geprezen als een leider die „voortreffelijke bijdragen heeft geleverd aan de partij, de staat en het volk.”

De 61-jarige Xu Caihou, die sinds 1999 al een hoge post bekleedde bij het Chinese Volksbevrijdingsleger, volgt Hu op als vice-voorzitter van de legercommissie, meldde Xinhua. Opvallend is dat vice-president Zeng Qinghong niet, zoals verwacht werd, vice-voorzitter van de militaire commissie is geworden. Zeng geldt als een vertrouweling van Jiang.

Sommige waarnemers hadden al verwacht dat het Centraal Comité zich zou gaan bezighouden met het zich voortslepende conflict tussen Hu en zijn nog steeds machtige voorganger Jiang. Niet verwacht echter werd dat de machtsoverdracht zo soepel zou verlopen.

De 61-jarige Hu volgde Jiang eind 2002 op als partijleider en werd vorig jaar president, als onderdeel van een lang proces om de verouderde partijtop enigszins te verjongen. Maar de 78-jarige Jiang weigerde tot nu toe zich zonder slag of stoot aan de kant te laten zetten en bleef zich als voorzitter van de legercommissie uitgebreid met het landsbestuur bemoeien. Daarnaast heeft Hu te maken met een reeks Jiang-getrouwen in het politbureau van de partij, wat hem en zijn premier Wen Jiabao verhindert grote hervormingen door te voeren om de corruptie en de armoede op het platteland te bestrijden.

Hu Jintao werd als 49-jarige en daarmee in partijkringen als piepjonge figuur naar voren geschoven door de toenmalige leider Deng Xiaoping. Die zorgde ervoor dat „de goede kameraad” uit een straatarme provincie in 1992 plotseling zitting kreeg in machtige lichamen zoals het politbureau.

Het is niet bekend waarom Deng Xiaoping zo op Hu Jintao gesteld was, maar ook na de dood van ’peetvader’ Deng in 1997, bleef Hu Jintao stijgen op de communistische ladder. Hij werd in 1998 vice-president en in 1999 vice-voorzitter van de militaire commissie waar hij zondag voorzitter van is geworden.

De Amerikaanse krant The New York Times citeerde onlangs twee bronnen binnen de partijtop die verklaarden dat Jiang van plan was zijn functie als legerleider neer te leggen. Dergelijke concessies doen Chinese politici echter vaak om juist aan politieke kracht te winnen. Ze roepen hun aanhangers dan op hun publiekelijk te verzoeken aan te blijven, waarna ze daaraan ’met enige tegenzin’ voldoen. Volgens The New York Times zou Jiang, die een zeer kwieke en gezonde indruk maakt, mogelijk een ernstige hartkwaal of kanker als reden voor zijn opstappen aanvoeren.

Aangenomen wordt dat er op de vierdaagse vergadering ook uitgebreid is gesproken over de bestrijding van de wijdverbreide corruptie in partij- en staatsorganen. De communistische leiders hebben functionarissen op lagere niveaus binnen de partij herhaaldelijk opgeroepen meer discipline aan de dag te leggen en sneller en harder op te treden tegen corruptie. Ze vrezen dat de woede van de bevolking over de groeiende corruptie en fraude in het land zich uiteindelijk tegen de partij zal keren. In een recente marathonactie tegen corruptie zijn duizenden partijfunctionarissen, onder wie een aantal hooggeplaatste personen, gestraft, maar vooralsnog lijkt het aantal gevallen van machtsmisbruik bij de partij- en staatsorganen niet af te nemen.

De jaarlijkse vergadering van het Centraal Comité heeft geleid tot een aanscherping van de veiligheidsmaatregelen in Peking. Volgens een rapport van de Amerikaanse organisatie Human Rights in China zijn in de weken voorafgaand aan de vergadering ruim 36.000 mensen gearresteerd, die naar de Chinese hoofdstad waren gereisd om een petitie af te leveren bij het Centraal Comité. Verder zouden activisten van de verboden Falun Gong-sekte en dissidenten zijn opgepakt om mogelijke protesten bij voorbaat de kop in te drukken.