Lange dagen, omgaan met angstige patiënten, veel meer sterfgevallen dan normaal. Van zorgmedewerkers wordt tijdens de coronacrisis heel veel gevraagd, zegt Inge den Boer, gezondheidszorgpsycholoog en psychotherapeut in Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede. De druk op alle afdelingen waar coronapatiënten liggen, is hoog, voegt Ine Claassen, coördinator arbo, verzuim en re-integratie, toe. „Niet alleen onder zorgpersoneel. Ook bij medewerkers van de schoonmaak, logistiek of techniek.”

Zorgmedewerkers moeten hun werk nu onder totaal andere omstandigheden doen. Claassen: „Het contact met de patiënten verloopt anders, doordat ze in isolatie zitten. Sommige medewerkers zijn van afdeling verschoven en moeten dus samenwerken met nieuwe collega’s.”

Door de uitbraak van het coronavirus maken zorgmedewerkers veel moeilijke situaties mee, vertelt Den Boer. „Bijvoorbeeld als een patiënt heel snel achteruit gaat. Het is verdrietig om te zien dat mensen angstig zijn en geen naaste bij zich kunnen hebben.” De psycholoog heeft wel de indruk dat zorgmedewerkers „kracht halen” uit het gevoel echt iets te kunnen betekenen voor de patiënten en als zorgverleners onder elkaar.

Buddy’s

Het ziekenhuis houdt met het project ”Zorg voor jou” het welzijn van het personeel in de gaten. Zorgmedewerkers van corona-afdelingen –maar ook van daarbuiten– kunnen bij het team achter ”Zorg voor jou” terecht om te praten over de psychische druk die ze ervaren. Het project is een samenwerking van de afdelingen medische psychologie, bedrijfsmaatschappelijk werk, geestelijke verzorging en een palliatief team, vertelt Monique de Lugt, afdelingshoofd medische psychologie.

Bewust kiest het team van ”Zorg voor jou” –waar De Lugt, Claassen en Den Boer alle drie bij betrokken zijn– voor een proactieve benadering. Uit zichzelf trekken zorgmedewerkers niet zo snel aan de bel, is hun ervaring. „Ze zijn primair gericht op het zorgen voor patiënten”, zegt Den Boer. „Een doel van het project is daarom bewustwording: Let op elkaar en op jezelf.”

De medewerkers doen geregeld een rondje over de afdeling. Den Boer: „Tussen de diensten door en tijdens pauzemomenten knopen we een laagdrempelig gesprek met de artsen en verpleegkundigen aan en vragen hen hoe het gaat.” Er is bovendien een hulplijn die voor zorgmedewerkers 7 dagen per week tot 10 uur ’s avonds beschikbaar is.

Dankzij ”Zorg voor jou” is ook het buddysysteem uitgebreid. Dat was er al voor ic-medewerkers, maar is nu uitgerold naar alle corona-afdelingen van het ziekenhuis. Gedurende de dag letten de koppels een beetje op elkaar. Het team van ”Zorg voor jou” biedt zorgmedewerkers bovendien praktische handvatten om zich staande te houden, zowel op het werk als thuis. Met behulp van een zogenaamde krachtmeter kunnen medewerkers de balans tussen werk en privé bewaken. Op de meter vullen ze zelf in hoe het qua energie en mentaal welbevinden met hen gaat.

Veel medewerkers kampen met gevoelens van machteloosheid, vult Den Boer aan. „Ze lopen rond met de gedachte: Ik kan deze patiënten niet voldoende helpen. We vertellen ze dat het in deze situatie normaal is om die emotie te hebben.”

Zorgmedewerkers zijn „heel veerkrachtig”, ziet Den Boer. „Als je maar dichtbij hen staat en zorgt voor goede handvatten.” Een belangrijke tip voor buiten werktijd: zet als je thuis bent af en toe je telefoon een uurtje uit. „Corona is overal op dit moment. Op het werk, in de app, in het nieuws, op internet. Zorg dat je er af en toe niet mee bezig hoeft te zijn.”

Coaches

Op landelijk niveau komt steeds meer aandacht voor het psychisch welbevinden van zorgmedewerkers. Twee weken geleden startte het platform ”We zijn er voor jou”. Vorige week opende het Instituut voor Psychotrauma ARQ IVP een landelijk contactpunt voor zorgprofessionals die door de coronacrisis psychosociale ondersteuning nodig hebben.

”We zijn er voor jou” wil een luisterend oor bieden aan mensen die in cruciale beroepen werkzaam zijn, vertelt Mariëtte van Hoeve, een van de initiatiefnemers en zelf werkzaam als trainer en coach. Het platform koppelt zorgvragers aan „professionele luisteraars”: coaches, psychologen, psychiaters. Meer dan 150 luisteraars meldden zich –belangeloos– al aan.

Doel is om een plek te bieden waar hulpvragers even stoom af kunnen blazen. „Veel bellers zijn uit de zorg afkomstig”, weet Van Hoeve. „De druk op deze mensen is ook privé groot. Thuis zien ze bijvoorbeeld een appje in de vriendengroep waarin iemand zegt: Lekker gehamsterd, ik ben veilig. Terwijl zij net uit de hectiek van het ziekenhuis komen. Zo kan er frustratie ontstaan tegenover de rest van de wereld.”

Er zijn inmiddels 28 „matches” gemaakt, vertelt Van Hoeve. Nadat hulpvrager en luisteraar gekoppeld zijn, doen de medewerkers van het platform een stapje terug. „De koppels kunnen samen afspreken wanneer en hoe vaak ze contact willen hebben.”

Het platform is geen vervanging voor de psychische ondersteuning die ziekenhuizen bieden aan hun personeel, zegt Van Hoeve. „Noem het een aanvulling. Soms wil je gewoon een luisterend oor van iemand die niet uit je werkomgeving komt.”