Winkelwagentjes vol met boodschappen langs de kassa zonder te betalen. Zo probeerde een twintigtal mensen in Palermo deze week de coronacrisis het hoofd te bieden. Ze verantwoordden hun daad door te zeggen dat ze niets te eten hadden. Het personeel kon hen met moeite tegengehouden.

De lockdown in Italië leidt tot grote problemen bij het armste deel van de bevolking. Een video op sociale media, waarbij een vrouw in Bari met moeite in bedwang wordt gehouden door twee agenten, heeft indruk gemaakt. Op de beelden is te zien hoe ze met haar vuisten tegen de ruiten van een bankfiliaal slaat en omstanders vraagt om geld omdat ze „niets te eten heeft” als gevolg van de gedwongen sluiting van haar winkel.

Caritas, de grootste hulporganisatie van het land, gaf woensdag aan dat de vraag om voedsel van mensen in nood is gestegen „van 20 tot 50 procent.”

De regering is bang dat het onbehagen tot sociale onrust leidt. „Ik ben bezorgd over de algemene situatie”, zei Luciana Lamorgese, minister van Binnenlandse Zaken, tegen Sky Italië. „De burgers hebben een basisbehoefte waarmee de overheid rekening moet houden.” De regering maakte daarom afgelopen weekend bekend voedselbonnen te distribueren voor een totaalbedrag van 400 miljoen euro.

Maffia

De meeste Italianen zitten al bijna een maand thuis ‘opgesloten’. De lockdown blijft ten minste tot 13 april van kracht, verklaarde premier Giuseppe Conte woensdag. Cijfers geven aan dat de crisis over zijn hoogtepunt heen lijkt. Het dodental kwam woensdag uit op het laagste niveau van de afgelopen week. Mogelijk worden de restricties na 13 april stap voor stap opgeheven. Aan het eind van de rit heeft een aanzienlijk aantal mensen echter zo’n twee maanden inkomen moeten missen.

Uit cijfers van het Italiaanse Bureau voor de Statistiek blijkt dat zo’n 5 miljoen Italianen onder de armoedegrens leven. Die grens wordt in Italië getrokken bij een inkomen van 650 euro per persoon per maand. Vooral inwoners van Zuid-Italië hebben het niet breed. Het gemiddelde inkomen van een inwoner van Alto Adige (Noord-Italië) is 47.000 euro; een doorsnee inwoner van Calabrië (Zuid-Italië) komt met 17.000 euro thuis.

Een niet onaanzienlijk deel van de bevolking, bijna 4 miljoen Italianen, vooral geconcentreerd in Zuid-Italië, heeft werk dat buiten de boeken valt. Wegens de coronarestricties is het niet mogelijk buitenshuis te werken, waardoor ook een einde is gekomen aan de activiteiten van zwartwerkers, zoals illegale parkeerwachters en straatverkopers.

„Ik ben bang dat de bezorgdheid die een groot deel van de bevolking heeft over zijn gezondheid, zijn inkomen en de toekomst zal omslaan in woede en haat,” zei de minister die Zuid-Italië in zijn portefeuille heeft vorige week tegen La Repubblica. De regering heeft dan ook plannen om zwartwerkers van een zogeheten ‘noodinkomen’ van 400 euro per maand te voorzien.

De rest van de bevolking die geen vast salaris geniet, zoals babysitters, uitzendkrachten, en seizoenarbeiders, moet 600 euro krijgen. Nu al krijgen zelfstandige ondernemers en zzp’ers een vergoeding van 600 euro.

Behalve voor sociale onrust is de overheid bang dat de georganiseerde misdaad de kop opsteekt. Het reële gevaar bestaat dat de maffia geld gaat investeren in bedrijven die in problemen zijn gekomen. Mogelijk wordt er ook maffiageld uitgeleend aan mensen in nood.