Zij waren bijeengekomen om een gemeenschappelijk antiterrorismeplan uit te werken als reactie op de bloedige gebeurtenissen in Noord-Ossetië van ruim een week terug. Bij de bestorming van de school in Beslan -waar voornamelijk Tsjetsjeense terroristen 1200 gijzelaars vasthielden- vonden meer dan 300 mensen de dood.

„De strijd tegen het terrorisme is een nationale taak geworden”, begon Poetin zijn voordracht. Daarom moet er volgens hem één gesloten machtsfront komen tegen de terroristen, die zouden streven naar het uiteenvallen van Rusland.

Vervolgens ontvouwde de president plannen die vooral tot doel hebben zijn greep op het politieke systeem te versterken. Zo zullen de gouverneurs niet meer rechtstreeks door de bevolking worden gekozen, maar door de regionale parlementen. Bovendien zullen de kandidaten door Poetin zelf worden voorgedragen. Eigenlijk gaat het dus om presidentiële benoemingen.

Dit betekent dat de zelfstandigheid van de regio’s flink zal worden ingeperkt. Feitelijk houdt Rusland op een federatie te zijn. Onder president Jeltsin beschikten de Russische regio’s nog over een grote mate van autonomie, maar onder Poetin is deze snel afgenomen. Hij streeft naar een eenheidsstaat naar Sovjetmodel, waarbij alle macht in het Kremlin is geconcentreerd.

Ook pleitte Poetin maandag onder het motto ”Eendracht maakt macht” voor de afschaffing van het gedeeltelijk nog bestaande kiesdistrictenstelsel. In de Doema moeten in de toekomst uitsluitend vertegenwoordigers van enkele grote partijen zitting hebben. Hierdoor zal het voor onafhankelijke politici -dit zijn vooral liberalen- nog moeilijker worden om volksvertegenwoordiger te worden. Feitelijk betekent dit een verdere versterking van Poetins partij Eenheid, die nu al over een tweederde parlementsmeerderheid beschikt.

Ten slotte presenteerde de president een speciale commissie voor de Noord-Kaukasus onder leiding van zijn naaste Kremlin-medewerker Dmitri Kozak. Deze moet het werk van alle staats- en veiligheidsorganen in de regio gaan coördineren. Daarvoor krijgt hij uitgebreide bevoegdheden.

Poetin erkende dat de structurele armoede in dit gebied bijdraagt aan het terrorisme. Hij droeg de nieuwe commissie daarom ook op zorg te dragen voor een beter sociaal beleid dat de werkloosheid moet terugdringen.

Opvallend was dat alle landelijke Russische televisiezenders zich maandag in hun uitzendingen onthielden van iedere vorm van kritiek op Poetins plannen. Ze lieten uitsluitend parlementsleden van Poetins partij Eenheid aan het woord, die de plannen van het Kremlin uiteraard verwelkomden.

Slechts op de onafhankelijke radiozender Echo Moskvy waren er kritische geluiden te horen. Liberale politici waren vrijwel eensgezind van mening dat Poetin deze plannen al veel eerder had voorbereid en dat ze het definitieve einde van de Russische democratie betekenen.

„Dit heeft niets te maken met de strijd tegen het terrorisme”, aldus Vladimir Ryzjkov, een van de weinige onafhankelijke Doema-leden. „De aanstelling van gouverneurs zal leiden tot een verdere toename van de corruptie”, aldus de vroegere vice-premier Boris Nemtsov.

„Poetin bedoelde eigenlijk te zeggen dat Rusland gebrek aan dictatuur heeft”, zo zei analist Georgi Satarov, in het verleden adviseur van president Jeltsin. „We zijn definitief teruggekeerd naar totalitarisme”, meent voormalig Doema-lid en lid van de sociaal-liberale partij Jabloko Sergej Mitrochin.