Democratisch gezinde Russen hielden hun hart vast toen president Vladimir Poetin in januari meldde aan de grondwet te gaan knutselen. Toen klonk het nog „meer macht naar het parlement” en „open en eerlijke verkiezingen.” Velen bekritiseerden de zet en speculeerden dat het Poetin enkel te doen was om machtsbehoud.

Dat bleek dinsdag juist: in zijn 20 minuten durende speech voor de Doema was het snel geregeld. Wat president Poetin eerder nog beloofde dat niet zou gebeuren, gebeurde nu toch: de grondwet zal zo worden gewijzigd dat Poetin zich ook na 2024 verkiesbaar kan stellen.

Tellen

Het voorstel werd ingediend door Poetins partijgenoot en nationale heldin Valentina Teresjovka, de eerste vrouw in de ruimte. „Ik stel voor om de limiet op te heffen, of om de president toe te staan zich net als ieder ander verkiesbaar te kunnen stellen, alsof hij niet eerder president is geweest”, zei ze aldus lokale media.

Volgens de nu geldende regels kan de 67-jarige president zich na 2024 niet opnieuw verkiesbaar stellen, maar de aanpassing kan het aantal termijnen van Poetin schrappen om opnieuw te beginnen met tellen. Volgens dit laatste scenario zou hij weer voor twee ambtstermijnen, van elk zes jaar, aan de macht kunnen blijven, tot 2036. Dan is de Russische president 83 jaar.

In zijn rede voor het parlement zei Poetin dat hij het geen goed idee vindt om het maximaal aantal termijnen te schrappen, dat zou Rusland terug doen vallen naar Sovjettijden waar leiders werden gekozen in achterkamertjes. „Op de lange termijn is het voor de maatschappij van belang dat de regelmatige verandering van de macht wordt gegarandeerd. We moeten denken aan de komende generatie.” Rusland moet een „sterk presidentieel systeem” houden en er moet in tegenstelling tot wat hij eerder zei, geen extra macht naar de Staatsraad.

Stabiliteit

De Russische leider benadrukte in zijn toespraak dat de bevolking op 22 april over de wetswijziging beslist in een referendum, mits er geen bezwaren zijn vanuit de Hoge Raad. Enkele minuten nadat Poetin weer was vertrokken, stemde alle 382 aanwezige parlementsleden in met het pakket aan wijzigingen in de grondwet, waaronder de wet die zorgt dat Poetin tot 2036 aan de macht kan blijven.

Poetin legde ook uit waarom hij zelf wel langer aan de macht zou mogen blijven. Een limiet op het aantal termijnen komt pas recent voor in de geschiedenis: in 1951 werd een limiet van twee termijnen ingesteld in de VS. De keren dat een president langer aan de macht was, gebeurde in een tijd van nationale crisis zoals de Tweede Wereldoorlog.

Zo vertelde Poetin tussen de regels door dat Rusland stabiliteit nodig heeft en hij alleen dat kan geven: „Als een land door zulke ontreddering gaat en zulke moeilijkheden -in ons geval zijn we de problemen sinds de Sovjet-Unie nog niet te boven- is stabiliteit wellicht belangrijker en moet alle prioriteit krijgen.”

Voor veel Russen is de stabiliteit van het Poetin-regime aantrekkelijk. Weinig mensen zitten te wachten op revolutie en wisseling van de macht. „Niemand zegt dat Poetin zich weer verkiesbaar stelt in 2024”, zei Doemalid Aleksander Chinstein op televisie. „Maar de mogelijkheid voor het staatshoofd om dat te doen moet bestaan om stabiliteit in de maatschappij te waarborgen.”

Lees ook

Poetin mogelijk langer aan de macht door nieuwe wet