Het is een militaire campagne om u tegen te zeggen. Met grootscheepse precisiebombardementen op Syrische stellingen heeft het Turkse leger sinds vrijdag een fors deel van de Syrische terreinwinst in de noordwestelijke regio Idlib weer teruggedraaid. Turkse overheidsbronnen deelden filmpjes van drones die de aanvallen uitvoerden: Syrische bases, tanks en andere militaire objecten werden achter elkaar met de grond gelijk gemaakt.

Ook hebben de Turken een Syrische fabriek voor chemische wapens vernietigd, zei een hooggeplaatste Turkse functionaris. De productiefaciliteit van de Syrische president Assad lag 13 kilometer ten zuiden van Aleppo.

Zondag schoten de Turken bovendien twee straaljagers van het Syrische leger uit de lucht boven Idlib. Het zou gaan om twee toestellen van het type Su-24.

De Turkse beschietingen en luchtaanvallen hebben volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten in 24 uur zeker 48 pro-Assad-strijders het leven gekost.

Machtsvertoon

Officieel zijn de grootscheepse Turkse aanvallen een antwoord op een eerder bombardement van Syrisch-Russische zijde waarbij 34 Turkse militairen om het leven kwamen. Maar dat bombardement is niet meer dan een aanleiding voor de Turkse operatie. Met de aanvallen op het Syrische leger laat Turkije zien dat het niet van plan is om zijn positie in Noord-Syrië op te geven. En de blitzkrieg die het in Idlib voert, geeft aan dat het Syrische leger in de verste verte geen partij is voor het Turkse machtsvertoon.

De enige die Assad kan helpen is de Russische president Poetin. Deze helpt Assad al jaren. Nu er forse Turkse tegenstand komt, houdt Rusland zich echter opmerkelijk afzijdig. Waarschijnlijk had Poetin niet verwacht dat Turkije het Syrische leger rechtstreeks zou aanvallen.

De meest voor de hand liggende oplossing voor de patstelling die nu is ontstaan, is een nieuw akkoord tussen Poetin en Erdogan over Idlib. Beide leiders ontmoeten elkaar donderdag in Moskou. Maar het is onwaarschijnlijk dat Erdogan tijdens die ontmoeting veel water bij de wijn zal doen.

Drukmiddel

Waarom wil Turkije in Idlib blijven? De reden daarvoor is helder: het land wil geen nieuwe vluchtelingen. Turkije heeft al vier miljoen Syrische vluchtelingen, terwijl de heroveringscampagne van Assad en Poetin in Idlib nog eens een miljoen Syriërs naar de Turkse grens drijft.

Deze vluchtelingenstroom is ook de inzet van een tweede drukmiddel dat Erdogan afgelopen weekend inzette. Afgelopen vrijdag, tegelijk met het bombarderen van het Syrische leger, zette hij de Turkse grenzen richting Europa open voor Syrische vluchtelingen. Het doel daarvan is de EU onder druk zetten.

De Turkse regering zei zondag dat ze al meer dan 75.000 migranten heeft doorgelaten naar de Europese Unie. Velen komen over land: ze zouden vanuit Istanbul ruim 200 kilometer westelijker via de stad Edirne naar Griekenland of Bulgarije gaan.

„We hebben de deuren opengezet. We zullen ze niet sluiten. Waarom? Omdat de Europese Unie haar beloften moet nakomen”, verklaarde Erdogan. Hij vindt dat de EU Ankara te weinig helpt de lasten van de vluchtelingenstroom te dragen.

Noodsituatie

Hoewel de Turkse regering een aantal van 75.000 noemt, zijn die allerminst allemaal Europa binnengekomen. De grenzen aan de Europese kant zitten dicht. Griekenland accepteert een maand lang geen nieuwe asielaanvragen. Het land roept bovendien de noodsituatie uit bij de grenzen. „Probeer niet om Griekenland binnen te komen, je zult worden teruggestuurd”, zei de Griekse premier Mitsotakis via Twitter.

De Grieken krijgen steun van de rest van de EU. De Europese grensbewaking Frontex heeft Griekenland extra hulp toegezegd, zowel in personeel als in technische hulpmiddelen. Premier Rutte heeft zondag de Grieken steun toegezegd.

Intussen hebben zich volgens de Griekse autoriteiten zeker 3000 migranten verzameld aan de Turkse kant van de grens bij Kastanies en Pazarkule. De Griekse grenspolitie arresteert voortdurend mensen die illegaal de grens willen oversteken. Ook gebruikt heeft de politie traangas gebruikt tegen een groep van 500 immigranten die met stenen gooiden bij pogingen de grens over te komen.

Problematisch is ook de situatie op Griekse eilanden zoals Lesbos, waar zondag honderden migranten landden. De vluchtelingensituatie op Lesbos en andere Griekse eilanden is al lange tijd schrijnend en wordt er niet beter op door de toevoer van nieuwe bootvluchtelingen.

De Europese Unie heeft al met al dan ook weinig keus dan de Turkse eisen zeer serieus te overwegen. Later deze week komen de EU-buitenlandministers in spoedzitting bijeen om de zaak te bespreken. En daarmee werpt de druk vanuit Ankara dus zijn eerste vruchten af.