Recensie: Bied alternatieven bij afwijzen opwekkingslied
In een klein boekje van 96 bladzijden een evenwichtige bespreking van en een dito oordeel geven over opwekkingsmuziek, lijkt mij geen eenvoudige taak. Ds. J.M.D. de Heer heeft een poging gewaagd. We mogen waardering en bewondering ervoor hebben.
Op 7 mei 2019 hield de predikant van de gereformeerde gemeente te Middelburg tijdens een avond van ouderplatform BewustGezin een lezing over ”Wat is goede muziek?”. Hij plaatste in zijn lezing kritische kanttekeningen bij opwekkingsmuziek, wat in de pers en op sociale media tot allerlei reacties leidde. Het hier besproken boekje is de uitwerking van de lezing.
Er is veel goeds over te zeggen. In het eerste hoofdstuk geeft ds. De Heer aan wat we bedoelen met opwekkingsmuziek. Hij behandelt de bundel Opwekking en de muziek van de band Sela, Gerald Troost, Kees Kraayenoord, Christian Verwoerd en Reyer van Drongelen. Het hoofdstuk wordt afgesloten met liedteksten van deze artiesten. De muziek is terug te vinden op YouTube, zodat het mogelijk is om te horen en te zien hoe deze artiesten musiceren.
In de volgende hoofdstukken bespreekt de Middelburgse pastor de populariteit van opwekkingsmuziek, wat zij doet met de kerken en waarom zij zo aantrekt. Na een bespreking van de argumenten om haar te aanvaarden, komen er hoofdstukken over welke gevolgen deze muziek heeft, hoe je haar moet toetsen en wat het resultaat van deze toets is. Het boekje eindigt met een hoofdstuk over het alternatief voor opwekkingsmuziek.
Genuanceerd
Ik ben het voor een groot deel eens met mijn collega. Ik zie met hem de eenzijdigheid in veel opwekkingsmuziek, een on-Bijbelse theologie, slechte muziek, vermoeiende herhalingen, een wereldse sfeer bij de vertolking. Toch denk ik zelf wat genuanceerder over dit onderwerp. Ik vind dat er ook mooie, Bijbelse opwekkingsliederen zijn, die zeker tot de liederenschat van de kerk der eeuwen zullen gaan behoren. De band Sela heeft ook goede nummers (”Agnus Dei” bijvoorbeeld).
Het meest benieuwd was ik naar het laatste hoofdstuk. Welk alternatief biedt ds. De Heer? Dat is eerlijk gezegd aan de magere kant. Het is een pleidooi voor het zingen van de psalmen in de berijming van 1773, ik neem aan isometrisch. Ik had verwacht dat mijn collega zou pleiten voor een nieuwe psalmberijming heel dicht bij de Hebreeuwse tekst van de psalmen en voor het ritmisch zingen van de psalmen om zo de saaiheid van het zingen van psalmen voor jongeren op te heffen. Qua liederen denkt hij aan een lied als ”Eens was ik een vreemd’ling”, liederen uit de calvinistische en lutherse traditie en liederen uit de tijd van de Nadere Reformatie. Ik neem aan dat die dan alleen thuis en op school en de vereniging gezongen mogen worden en niet in een kerkdienst.
Ik vermoed dat we met dit alternatief de liefhebbers van opwekkingsmuziek niet zullen overtuigen en hen niet zullen overhalen om te stoppen met het zingen van en het luisteren naar opwekkingsmuziek. Ik vind dat we als gereformeerde gezindte nog eens goed moeten gaan nadenken over een nieuwe berijming van de psalmen die heel dicht bij het door de Heilige Geest geïnspireerde Woord van God blijft. Er staan natuurlijk prachtige verzen in de berijming van 1773, maar in feite zijn het vrije gedichten bij de psalmen met soms heel wat toevoegingen die niet in de Bijbel staan (zie bijvoorbeeld de berijming van Psalm 68). We zullen ons ook nog eens goed moeten bezighouden met de exegese van Efeziërs 5:19 en Kolossenzen 3:16 en ons moeten afvragen wat dat betekent voor het zingen in onze erediensten.
Kortom, ik ben dankbaar voor het mooie boekje dat ds. De Heer schreef, maar ben bang dat zijn alternatief velen, zeker onze kerkelijke jeugd, niet zal aanspreken.
Opwekkingsmuziek, ds. J. M. D. de Heer; uitg. De Banier; 96 blz.; € 5,95
