Buitenland

Bloedige afloop gijzeling brengt Kremlin in verlegenheid

De bloedige afloop vrijdag van de gijzelingsaffaire in Noord-Ossetië heeft het Kremlin in grote verlegenheid gebracht. Ondanks dat president Poetin had beloofd dat het redden van de gijzelaars de absolute prioriteit was van de samengetrokken troepen rondom het schoolgebouw, is de gijzeling toch op een bestorming uitgelopen. Daarbij zijn meer doden gevallen dan bij alle eerdere Tsjetsjeense gijzelingsacties op Russische bodem.

Van onze correspondent
3 September 2004 22:31Gewijzigd op 14 November 2020 01:36
BESLAN – Een vrouw draagt een meisje in haar armen dat uit het schoolgebouw in Beslan, Noord Ossetië, wist te ontsnappen. Foto EPA
BESLAN – Een vrouw draagt een meisje in haar armen dat uit het schoolgebouw in Beslan, Noord Ossetië, wist te ontsnappen. Foto EPA

De autoriteiten benadrukken dat ze tot de bestorming zijn overgegaan nadat de terroristen op gewelddadige wijze de school trachtten te ontvluchten. Op dat moment namen gewapende burgers het heft in eigen handen en begonnen op de gijzelnemers te schieten. Dat was het signaal voor de veiligheidstroepen om zelf in te grijpen.

Maar wat hebben de autoriteiten tot dat moment gedaan om een bloedige afloop te voorkomen? De gijzelnemers eisten onderhandelingen met de hoogste autoriteiten. Ze noemden onder meer de presidenten van de Russische deelrepublieken Noord-Ossetië en Ingoesjetië. Ook eisten ze de vrijlating van enkele tientallen medestanders uit de gevangenis die een paar maanden eerder waren opgepakt vanwege een gewelddadige overval in de buurrepubliek Ingoesjetië.

Als Poetin daadwerkelijk het redden van de kinderen als absolute prioriteit had gesteld, was het dan niet mogelijk geweest om in ieder geval gedeeltelijk op de eisen in te gaan? Want alle eerdere bestormingen in dergelijke gijzelingsacties liepen steevast desastreus af voor de Russen.

De Noord-Ossetische bevolking had de afgelopen dagen al regelmatig duidelijk gemaakt dat alleen „over hun lijken” de Russen de school zouden kunnen bestormen. Ook familie van de slachtoffers van de gijzelingsactie van het Moskouse Doebrovka-theater in oktober 2002 -waarbij tijdens de bestorming 129 gegijzelden om het leven kwamen- hadden de president in een videobrief op het hart gedrukt te zoeken naar andere middelen om de gijzeling op te lossen.

Maar er zijn weinig signalen dat het Kremlin daadwerkelijk van plan was voor een andere strategie te kiezen. Het koos ervoor om de gijzeling voor te stellen als een strategische slag in de strijd tegen het internationaal terrorisme dat geen compromissen gedoogt.

Het deed er tegelijkertijd alles aan om de Tsjetsjeense component weg te retoucheren, ondanks de klaarblijkelijke deelname van zwarte weduwen en Tsjetsjeense veldheren aan de gijzelingsactie. Zo weigerden de autoriteiten te zeggen wie de gijzelnemers waren, hoewel ze wel zeiden dit te weten. Ook andere informatie probeerden ze zo veel mogelijk achter te houden onder het motto „in het belang van de gijzelaars.”

Zelfs het aantal aanwezige gijzelaars in de school lijkt bewust heel laag te zijn gehouden. De lokale autoriteiten spraken de afgelopen dagen over ten hoogste 450 gegijzelden. Maar vervroegd vrijgelaten gijzelaars spraken over minstens 1000 tot 1500 aanwezigen in het schoolgebouw. Dit lijkt inderdaad waar te zijn.

Waarnemers verdenken de autoriteiten ervan dit aantal bewust laag te hebben gehouden om bij een eventuele bestorming ook het aantal slachtoffers te kunnen manipuleren. Opvallend was inderdaad dat getuigenissen over grotere aantallen gijzelaars alleen in de nog relatief vrije schrijvende pers te vinden waren. Russische televisieverslaggevers die op grote schaal nabij de belegerde school aanwezig waren, negeerden deze berichten onder druk van de Kremlincensuur volledig.

Opvallend ook is de volledige afwezigheid de afgelopen dagen van elke publieke discussie in de Russische media. Waren er twee jaar geleden tijdens de gijzelingsactie in het Moskouse Doebrovka-theater nog verhitte discussies op de televisie te zien, dit jaar is er letterlijk geen enkel openbaar debat geweest.

Het enige geplande discussieprogramma hierover op de televisiezender NTV is te elfder ure geannuleerd. Volgens de programmamakers stond de uitzendlicentie op het spel. Alleen op de onafhankelijke radiozender Radio Echo Moskvy was gisteren een open discussie te beluisteren over de gijzelingsactie. Opvallend daarbij was onder meer de oproep aan president Poetin zich te verantwoorden voor zijn optreden.

Want waar was de president de afgelopen dagen? Noch hij noch een ander lid van de Russische regering heeft de bevolking officieel toegesproken en geïnformeerd over wat er precies gaande was in Noord-Ossetië. Ook is er niemand van hen naar de plaats des onheils afgereisd.

Maar iedereen weet nu al dat het Poetin-vriendelijke parlement nooit en te nimmer dergelijke vragen over zijn leider zal stellen, hoe graag de bevolking dat ook zou willen.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer