Huis stemt voor kansloze procedure
Nancy Pelosi, de leider van de Democraten in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, waarschuwde haar partijgenoten: Een impeachmentonderzoek zal meer verdeeldheid brengen. Daarin heeft ze gelijk gekregen. Het Huis stemde woensdag vóór de procedure.
De uitslag van de stemming in het Huis van Afgevaardigden over de twee aanklachten tegen president Trump was precies zoals verwacht: de Democraten stemden op drie na vóór, de Republikeinen tegen.
Doordat de Democraten de meerderheid in het Congres hebben, werd Trump officieel in staat van beschuldiging gesteld. Hij zou zijn presidentiële bevoegdheden hebben misbruikt om Oekraïne onder druk te zetten voor zijn eigen politieke gewin. Daarna zou hij het onderzoek van het Congres hiernaar hebben tegengewerkt. Dit gedrag rechtvaardigt volgens de Democraten afzetting. Zij noemen de president een ernstig gevaar voor het voortbestaan van de Amerikaanse democratie.
Republikeinen stemden woensdag en bloc tegen. Terwijl de Democraten zeggen dat de aanklacht is gebaseerd op feiten, roepen de Republikeinen dat die berust op veronderstellingen, op fakenieuws. Zij spreken van een showproces en een heksenjacht; noemen de impeachmentprocedure een aanfluiting en tijdverspilling.
Verzadigingspunt
Republikeinen stellen dat hun politieke tegenstanders tot impeachment besluiten om zo van een wettig gekozen president af te komen. Het Republikeinse Congreslid Barry Loudermilk maakte zelfs een vergelijking met de rechtsgang tegen Jezus. „Tijdens dat schijnproces verleende Pontius Pilatus meer rechten aan Jezus dan de Democraten deze president hebben verleend in dit proces.”
Omdat de Republikeinen in de Senaat, die zich nu over de kwestie moet gaan uitspreken, de meerderheid hebben, zal het niet tot een veroordeling komen. Het enige dat dan rest, is een scherpe tegenstelling tussen Democraten en Republikeinen. Precies zoals Pelosi voorspelde. Het impeachmentonderzoek zal de polarisatie alleen maar aanjagen.
Dat blijkt ook uit een onderzoek van het bureau Fivethirtyeight. De meerderheid van de Amerikanen (57 procent) denkt dat Trump inderdaad buiten zijn boekje is gegaan. Zo’n 47 procent vindt het terecht dat het Huis van Afgevaardigden een aanklacht tegen de president heeft ingediend; een even groot percentage vindt dat juist onterecht. Er is dus maar één conclusie mogelijk: het land is diep verdeeld.
In Amerikaanse media komen de laatste dagen kiezers aan het woord die stellen schoon genoeg te hebben van „alle gedoe” in Washington. Onder hen zijn ook Democraten, zoals Calvin Joskins, een boer uit Minnesota. „Eerlijk gezegd interesseert die hele impeachment me niks meer. Waarom kunnen die politici niet op een normale manier met elkaar spreken en beslissen over de echte problemen in ons land?”
Van horen zeggen
Een intrigrerende vraag is waarom Pelosi uiteindelijk heeft ingestemd met het starten van de afzettingsprocedure. Maandenlang was ze een uitgesproken tegenstander, tot ze eind september het roer omgooide. Officieel was toen het argument dat een melding van een klokkenluider serieuze aanwijzingen opleverde dat Trump zijn macht had misbruikt.
Toch is dat maar een deel van het verhaal. Niet uitgevlakt moet worden dat Pelosi persoonlijk onder druk stond. Bij haar herverkiezing als fractievoorzitter van de Democraten, nauwelijks een jaar geleden, waren er partijgenoten die haar niet langer op die post wilden hebben. Pelosi weet dat deze groep haar kritisch volgt. Om te voorkomen dat zij zich weer gaan roeren, is ze het onderzoek gestart.
De Democraten kunnen ook tellen, en verwachten dus niet zozeer dat Trump zal aftreden. De hoop is echter dat de twijfelende kiezer zich door alles wat er naar buiten komt, van Trump afkeert.
Inmiddels zijn er tekenen dat de Democraten enigszins gaan twijfelen of de impeachment winst voor hen zal brengen. In de eerste plaats is veelzeggend dat de aanklacht slechts uit twee punten bestaat, terwijl ze tijdens de verhoren van de achterliggende maanden bij herhaling hebben geroepen dat er tal van dingen mis zijn. Door die focus aan te brengen, wilden de Democraten langdurige discussies over de aanklacht voorkomen. Zoveel mogelijk afgevaardigden, ook de twijfelaars die er bij de Democraten waren, moesten instemmen met de aanklacht.
In de tweede plaats beseffen zij dat de aanklacht vooral gebaseerd is op informanten die hun wetenschap hebben „van horen zeggen.” Ondanks herhaalde verzoeken van de onderzoekscommissie aan het Witte Huis, ontbreekt de nodige documentatie en hebben medewerkers van Trump geweigerd te getuigen. Daardoor is de legpuzzel lang niet compleet en is de ‘smoking gun’ niet gevonden.
Pelosi zei woensdag na afloop van de stemming de stukken nog niet onmiddellijk naar de Senaat te sturen. De reden is wellicht dat de Democraten eerst garanties willen over de inrichting van het proces in de Senaat. Ze willen er een proces met nieuwe getuigen van maken.
Tegerlijkertijd maakte Pelosi meermalen duidelijk de zaak snel te willen afhandelen. „Er zijn tal van belangrijke zaken die voortvarend moeten worden opgepakt”, zei ze begin deze week nog. Dat zal ongetwijfeld waar zijn, maar daaronder liggen nog twee redenen. Als de behandeling in de Senaat maanden in beslag neemt, is dat hinderlijk voor Democratische senatoren die strijden om de kandidatuur voor het presidentschap. Zij moeten dan keer op keer hun campagne onderbreken om bij de behandeling van de zaak-Trump te zijn.
Als de Democraten de impeachmentprocedure verliezen, is de hoop bovendien dat de kiezer dat bij de Congresverkiezingen in november 2020 al min of meer vergeten is. Dat moet voorkomen dat het een negatief effect heeft op de uitslag.
