De nieuwe voorzitter van de Raad van de EU-leiders, Charles Michel, kon donderdag op vrijdagnacht eindelijk opgelucht ademhalen. Zijn missie slaagde: de Europese staatshoofden gaven goedkeuring aan het doel van klimaatneutraliteit in 2050. Terwijl hiervoor eerder dit jaar nog niet genoeg steun was, konden nu bijna alle EU-lidstaten over de streep worden getrokken.

De druk om een akkoord te bereiken was donderdag hoog. Eerder deze week reageerde het Europees Parlement al positief op het klimaatdoel van de Europese Commissie. Daarnaast wilde de Europese Unie met de ambitieuze plannen de rest van de wereld het goede voorbeeld geven op de laatste dagen van de klimaattop in Madrid, die tot eind deze week duurt. Het ontbreken van de steun van de Europese Raad –de 28 EU-regeringsleiders– zou enorm gezichtsverlies zijn geweest voor zowel de nieuwe Commissievoorzitter Ursula von der Leyen als voor Michel.

Toch valt er een kanttekening bij het succes te plaatsen. Polen ging nog niet akkoord met het klimaatdoel. Het land krijgt volgens de Poolse premier Mateusz Morawiecki „vrijstelling” tot juni 2020. Het land wil financiële garanties toegezegd krijgen omdat het één van de EU-landen is die een behoorlijke transitie moet doormaken als gevolg van het streven naar klimaatneutraliteit in 2050. Verschillende regio’s in Polen zijn bijvoorbeeld nog zeer afhankelijk van fossiele brandstoffen.

Een andere knelpunt, waardoor het debat tussen de staatshoofden veel langer duurde dan gepland, was kernenergie. Hoewel de EU geen wetgeving kent op dat gebied, wilden vooral de leiders van Tsjechië en Frankrijk de garantie dat het niet verboden is om door middel van kernenergie het klimaatdoel te bereiken. De Tsjechische premier Andrej Babis stelde dat zijn land de nucleaire capaciteit zou moeten vergroten om te kunnen voldoen aan de eisen.

Naast de discussie over klimaat werd er ook gesproken over de langetermijnbegroting van de EU en de relatie met Rusland. Een ander, onofficieel, onderwerp van gesprek was Malta. De premier van Malta, Joseph Muscat, kwam ondanks de politieke crisis waarin hij zich bevindt, naar de top. Muscat beloofde eerder al af te treden vanwege vermeende betrokkenheid bij de moord op journaliste Daphne Galizia. Premier Mark Rutte zei hem daarop aan te willen spreken.

Greep uit klimaatplan

• Invoering van Europees rekeningrijden en omlaag brengen van gratis emissierechten in de luchtvaartsector.

• De landbouwsector moet flink hervormen. De Commissie wil de klimaatambities opschroeven en beter controle uitoefenen.

• Verpakkingsmateriaal moet vanaf 2030 uit gerecycled materiaal bestaan en mobiele telefoons moeten vaker worden hergebruikt.

• Massale aanplant van bos in de strijd tegen milieuvervuiling.