Processen Oost-Timor begonnen
In Indonesië zijn donderdag de eerste processen begonnen rond de gewelddadigheden in 1999 op Oost-Timor. Als eerste verscheen de voormalige gouverneur Abilio Soares voor de rechter, aldus Indonesische media. Later op de dag werd ook de voormalige politiechef van Oost-Timor, Timbul Silean gehoord.
De twee zijn aangeklaagd voor misdaden tegen de menselijkheid. Indien de rechtbank hen schuldig bevindt, kunnen ze straffen krijgen variërend van tien jaar tot de doodstraf, meldde The Jakarta Post. Het proces tegen beiden gaat op 21 maart verder.
Soares en Silean worden er onder meer van beschuldigd betrokken te zijn geweest bij brandstichting van de katholieke Ave Maria-kerk waardoor 26 mensen om het leven kwamen. Ook zouden ze betrokken zijn geweest bij drie andere moordpartijen.
In totaal staan achttien politiefunctionarissen en militairen, onder wie drie generaals van het leger en een generaal van de politie, in de beklaagdenbank. Dinsdag 19 maart beginnen de processen tegen vijf verdachten. Voor de overige elf zaken is nog geen begindatum vastgesteld.
De gewelddadigheden op Oost-Timor braken in 1999 uit, nadat de bevolking zich in een referendum uitsprak voor onafhankelijkheid van de voormalige Portugese kolonie die in 1975 werd bezet door Indonesië. Indonesische troepen en regeringsgezinde milities voerden bloedige moordpartijen uit, waardoor volgens de Verenigde Naties zeker duizend mensen om het leven zijn gekomen.
Mensenrechtenorganisaties zijn sceptisch over de processen. De echte verantwoordelijken voor de geweldsgolf, onder wie de voormalige opperbevelhebber van de Indonesische strijdkrachten generaal Wiranto, zouden buiten schot blijven. „De zondebokken zijn diegenen die in het veld zijn. Hebben die mensen op eigen gezag gehandeld zonder bevelen van bovenaf? Dat is de vraag”, aldus een prominente mensenrechtenadvocaat.
Volgens mensenrechtenactivisten zouden er geen slachtoffers uit Oost-Timor zijn opgeroepen om te getuigen voor het ad-hocmensenrechtentribunaal in Jakarta. De rechters zouden zich daardoor geen compleet beeld kunnen vormen van de situatie in Oost-Timor in 1999.
Woensdag nam de Indonesische presidente Megawati Soekarnoputri de laatste obstakels weg voor de processen. Ze ondertekende de overheidsregelingen die zorg moeten dragen voor het beschermen van getuigen. Ook gaf ze het groene licht voor compensatie, restitutie en rehabilitatieregelingen voor slachtoffers van de misdrijven.
Oost-Timor staat momenteel onder bestuur van de Verenigde Naties. Op 14 april zijn er presidentsverkiezingen in de voormalige Portugese kolonie. Op 20 mei wordt Oost-Timor officieel onafhankelijk.